Extreme prikangst of prikfobie

Wat kun je ertegen doen?

Getty Images

Naar schatting is 1 procent van de Nederlandse bevolking zo bang voor een naald, dat ze absoluut en in geen enkele omstandigheid iemand met een naald in hun buurt laten komen. Met alle risico's voor de gezondheid van dien...

De weigering om zich te laten prikken, onderscheidt de angst van de fobie. De vorm en uiting van de fobie is bij iedereen weer anders. Een prikfobie ontstaat vaak al op jonge leeftijd, meestal omdat men als kind onder dwang geprikt werd.

Situatie vermijden

Als je nooit geprikt hoeft te worden, heb je er geen last van en kun je prima leven met een prikfobie. Maar helaas heb je die vaccinatie soms nodig, of moet je bloed af laten nemen. En dan begint het drama, omdat je het eenvoudig weg niet voor elkaar krijgt de mouwen op te stropen voor de prik. Iemand met een prikfobie laat zich gewoon niet prikken!

Therapieën

De GGD's in Nederland kunnen mensen met een prikfobie of extreme prikangst niet helpen. "We hebben veel ervaring met prikken en dat stelt mensen die bang zijn vaak gerust. Bij iemand die heel erg bang is, kunnen we vaak veel bereiken door in een apart kamertje even te praten. Maar als iemand niet wil of kan, dan los je dat ook met praten niet op. Dan heb je te maken met een fobie. In dat geval verwijzen we vaak door naar Henk Schenk. Hij heeft zich gespecialiseerd in het prikken van mensen met extreme prikangst."

De prikangstpoli

GGD-arts Henk Schenk bedacht een speciale techniek om mensen met prikangst te kunnen vaccineren of bloed bij hen af te nemen: je dient jezelf een gasmengsel van 50 procent lachgas en 50 procent zuurstof toe. Door deze verhouding blijf je bij bewustzijn.

Het lachgas heeft naast een pijnstillende, ook een kalmerende werking. Binnen één tot twee minuten treedt een toestand van verlaagd bewustzijn op, vergelijkbaar met een lichte dronkenschap. Je voelt je relaxed en het kan je allemaal niet zoveel meer schelen.

Schenk: "Ik zie aan je wanneer je dat stadium bereikt en op dat moment prik ik. Van tevoren oefenen we het gebruik van het lachgas en bespreken we of ik aankondig dat ik prik of juist niet. Zodra je het masker van je gezicht haalt, is het lachgas uitgewerkt."

Dat het werkt, bewijzen de vele reacties van cliënten die hij de afgelopen tien jaar heeft geholpen. Iedereen met een prikfobie vindt bij Schenk een luisterend en begripvol oor en hij heeft nog niet meegemaakt dat het prikken niet is gelukt.

Voordeel van deze methode is dat het direct werkt. Je hoeft niet eerst in therapie. Voor sommigen blijkt de ervaring zo mee te vallen, dat ze zich later zonder verdoving laten prikken.
Meer informatie: www.prikangst.nl

Exposuretherapie/cognitieve gedragstherapie

Voor een oplossing op langere termijn kun je gedragstherapie ondergaan. Tijdens deze therapie moet je een aantal sessies je trauma (fobie) levendig voor de geest halen, in de ik-vorm verwoorden en in de tegenwoordige tijd formuleren. Dit heet 'in vitro exposure'.

Daarna volgt meestal ook lijfelijke blootstelling, 'vivo exposure' genoemd. Dit kan door systematische desensitisatie: je wordt in steeds moeilijker wordende stapjes blootgesteld aan dat waar je bang voor bent. In het geval van een prikfobie is dat de naald.

Door ontspanningstechnieken te gebruiken, kun je die stapjes aan. Een andere manier is 'flooding'. Hierbij word je in één keer blootgesteld aan en geconfronteerd met je angst.
Meer informatie: www.riaggrijnmond.nl

Wanneer je geen tijd hebt voor therapie, omdat je direct een inenting nodig hebt, of om andere redenen geen therapie wilt, kun je naar de prikangstpoli.