Infectieziekte Q-koorts

Verspreiding en besmetting

Getty Images

Q-koorts wordt veroorzaakt door een bacterie, die zich gemakkelijk door de lucht verspreidt. Toch is de kans op een besmetting voor de meeste mensen niet zo groot. Hoe wordt Q-koorts verspreid en hoe voorkom je dat je besmet raakt?

Q-koorts wordt veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetti. Deze bacterie komt van nature voor bij landbouwdieren, zoals geiten en schapen, en bij wilde knaagdieren. De bacterie Coxiella burnetti is erg ongevoelig voor milieu-invloeden en kan met het stof over grote afstanden getransporteerd worden.

Sterke bacterie

De bacterie komt in de omgeving terecht doordat geïnfecteerde dieren, die zelf geen ziekteverschijnselen hoeven te vertonen, bacteriën uitscheiden met hun lichaamsvocht (traanvocht, urine, slijm, speeksel, melk, vruchtwater). Dieren kunnen vooral tijdens het kalven of lammeren grote hoeveelheden bacteriën uitscheiden.

Q-koorts is bijzonder, omdat het maar een enkele bacterie vergt om geïnfecteerd te raken. Als je door een besmette stal loopt, kun je gemakkelijk een bacterie inademen. Daarnaast is besmetting mogelijk door consumptie van besmette rauwe melk(producten) of onvoldoende verhit vlees, maar dit komt zelden voor.

Symptomen

Hooguit de helft van de mensen die de bacterie inademt, wordt daarvan uiteindelijk ook ziek. Dit komt omdat je immuunsysteem de bacterie meestal tijdig weet uit te roeien. Maar zelfs als je wel ziek wordt, dan komt het meestal niet verder dan griepachtige verschijnselen.

Ongeveer twee tot drie weken nadat je besmet bent geraakt met Q-koorts, kunnen de eerste symptomen zich openbaren. Dit zijn: koorts, misselijkheid, hoofdpijn, spierpijn en hoesten. Deze griepachtige verschijnselen houden hooguit één à twee weken aan en gaan meestal vanzelf over. Soms is het nodig om een antibiotica te gebruiken.

Bij ongeveer een vijfde van alle geïnfecteerden kan de ziekte uitlopen op een longontsteking. Q-koorts is echter goed te behandelen met antibiotica.

Naast de acute vorm bestaat er ook een zeldzame chronische vorm van Q-koorts. Dit is meestal is een ontsteking van de hartkleppen. Dit komt soms voor bij patiënten met een verminderde weerstand of met al bestaande hartklepafwijkingen.

Q-koorts kwam in Nederland vóór 2007 slechts af en toe voor. Jaarlijks werden gemiddeld 15 mensen met deze ziekte gemeld. Sinds 2007 is het aantal meldingen van Q-koorts gestegen. Het begon in 2007 met een uitbraak in Noord-Brabant van circa 190 ziektegevallen. In 2008 waren dat er ongeveer 1000 in een groter gebied in Noord-Brabant en Zuid-Gelderland.

Auteur