Blaasontsteking

Wat is blaasontsteking?

Blaasontsteking (medische term: cystitis) is een bacteriële infectie. Hierbij is de binnenkant van de blaas, oftewel het blaasslijmvlies, ontstoken en soms ook de urinebuis en/of de urineleiders. De infectie wordt doorgaans veroorzaakt door bacteriën uit de darmflora, meestal de Escherichia Coli.

Deze aandoening komt bij vrouwen veel vaker voor dan bij mannen, vermoedelijk omdat de anus en vagina dicht bij elkaar liggen en het urinekanaal relatief kort is, waardoor de bacteriën vanuit het darmkanaal makkelijker de blaas kunnen bereiken. Deze ontsteking van de blaas kan behoorlijk vervelend zijn en gaat meestal gepaard met pijn bij het plassen, vaker moeten plassen (maar steeds een klein beetje) en pijn in de onderbuik.

Cystitis is meestal goed te behandelen met een korte antibioticakuur, die door de dokter moet worden voorgeschreven. Als je te lang blijft rondlopen met een blaasontsteking, kan deze leiden tot ernstige complicaties, zoals een nierbekkenontsteking of schade aan de nieren.

Oorzaken van blaasontsteking

Blaasontsteking wordt veroorzaakt door bacteriën, meestal de Escherichia Coli (E-coli) bacterie. Deze leeft onder andere in de darmflora en kan zich verplaatsen naar de blaas en daar voor een infectie zorgen. Daarbij spelen vaak verschillende factoren een rol. Enkele hiervan zijn:

• verkeerde gewoonten op het gebied van persoonlijke hygiëne
• te weinig vocht binnenkrijgen
• afwijkingen in de ontlasting
• geslachtsgemeenschap (vooral bij vrouwen)
• inbreng van een katheter

Symptomen blaasontsteking

Blaasontsteking is meestal duidelijk te herkennen aan de volgende symptomen:

• vaker moeten plassen (ook 's nachts)
• meestal maar kleine hoeveelheden tegelijk plassen
• pijn of een branderig gevoel bij het plassen
• pijn in de onderbuik of rug
• troebele, onaangenaam ruikende urine (soms)
• bloed in de urine (soms)

In principe kan iedereen op iedere leeftijd blaasontsteking krijgen. Per leeftijdscategorie kunnen de symptomen een beetje verschillen. Bij baby's kan de aandoening zorgen voor een verminderde eetlust, huilen, koorts en minder snel groeien. Kinderen kunnen vaker in hun broek of bed plassen. Bij ouderen uit de infectie zich soms (alleen) als koorts, incontinentie en verwardheid.

Als je de bovenstaande symptomen herkent bij jezelf of iemand anders, is het verstandig om contact op te nemen met de huisarts. Een onbehandelde blaasontsteking kan immers leiden tot ernstige complicaties. Als de infectie opstijgt naar de nieren, kan dit leiden tot nierbekkenontsteking of schade aan het nierweefsel. Dan is er vaak ook sprake van bijkomende klachten als koorts, rillerigheid, misselijkheid, pijn in de zij en bloed in de urine.

Hoe wordt de diagnose blaasontsteking gesteld?

Om vast te stellen of je blaasontsteking hebt, heeft de huisarts een beetje urine van je nodig. Hij of zij kan dan met behulp van een speciale strip de urine onderzoeken op de aanwezigheid van witte bloedlichaampjes, die duiden op een ontsteking. Ook zal de huisarts een bacteriekweek uitvoeren, om te zien welke bacterie de ontsteking veroorzaakt. Meestal is dit de E-coli bacterie. Het duurt enkele dagen voordat de uitslag van de kweek bekend is.

Krijgen kinderen of volwassenen regelmatig blaasontsteking, dan zijn soms aanvullende onderzoeken nodig om te kijken wat de onderliggende oorzaak is. Dit kan een aangeboren afwijking aan de urinewegen zijn, maar de oorzaak kan ook liggen in een niet afgemaakte antibioticakuur, of een kuur die niet de meest geschikte keuze was. Onderzoeken die in zo'n geval gedaan kunnen worden, zijn bloedonderzoek, een echografisch onderzoek van de nieren en/of een blaaskijkonderzoek, oftewel een cystoscopie.

Risicofactoren/-groepen

Vrouwen vormen de belangrijkste risicogroep voor blaasontsteking. Jonge meiden hebben al twintig keer zoveel kans op deze infectie als jongens. Op volwassen leeftijd hebben vrouwen vijftig keer zoveel kans op blaasontsteking als mannen. Geslachtsgemeenschap is met name bij vrouwen een belangrijke risicofactor. Hierdoor kunnen bacteriën zich makkelijker verspreiden naar de vagina en de blaas.

Zwangere vrouwen hebben ook een grotere kans op blaasontsteking, die ook sneller tot complicaties leidt. Daarom is het belangrijk dat je urine regelmatig wordt gecontroleerd als je zwanger bent. Na de overgang maken vrouwen minder oestrogeen aan. Hun vaginale slijmvlies wordt dan nog vatbaarder voor infecties en het slijmvlies in de urinebuis wordt dunner. Ze lopen daardoor een nog groter risico op cystitis.

Mannen krijgen veel minder vaak een blaasontsteking. Gebeurt dit wel, dan is er regelmatig een onderliggende oorzaak, zoals een vergroting van de prostaat. Daardoor kan de blaas moeilijker volledig geleegd worden en ontstaan er sneller infecties. Mensen met een katheter krijgen ook vaker blaasontsteking.

Enkele andere risicofactoren voor blaasontsteking zijn:

• blaasverzakking
• nierstenen
• problemen in de hogere urinewegen

Behandeling van blaasontsteking

Als je huisarts vermoedt dat je blaasontsteking hebt, zal deze een antibioticumkuur voorschrijven. In de meeste gevallen is een korte kuur met antibiotica voldoende om je blaasontsteking te verhelpen. Heb je echter ernstige klachten en koorts, of denkt de huisarts dat je misschien nierbekkenontsteking hebt opgelopen, dan kan een langdurige kuur noodzakelijk zijn.

Er zijn verschillende dingen die je zelf kunt doen om blaasontsteking te voorkomen:

• Drink minimaal twee liter water of kruidenthee per dag.
• Plas regelmatig en zorg dat je blaas daarbij helemaal leeg gaat.
• Plas als vrouw altijd na de geslachtsgemeenschap. Hiermee spoel je bacteriën rond je urinebuis weg.
• Veeg altijd van voren naar achteren nadat je naar het toilet bent geweest, om te voorkomen dat je bacteriën uit je darmen naar je urinewegen verplaatst.
• Gebruik niet meer zeep dan nodig om je intieme delen te wassen. Zeep verstoort de natuurlijke zuurtegraad van dit gebied en daarmee je bescherming tegen de groei van bacteriën.
• Eet cranberry’s of drink het sap ervan. Hoewel wetenschappers niet precies weten waarom, lijkt het erop dat deze een stofje bevatten die voorkomt dat E-coli bacteriën zich hechten aan je blaaswand.

Prognose

Hoewel blaasontsteking heel vervelend is, is het goed te behandelen met antibiotica. Alleen als je te lang wacht, kan de aandoening gevaarlijk worden, namelijk als de bacteriën opstijgen naar je nieren en er nierbekkenontsteking ontstaat. Dit kan zelfs levensbedreigend zijn. Mannen lopen het risico dat een onbehandelde blaasontsteking zich ontwikkelt tot prostaatontsteking, met flinke koorts en rillingen, misselijkheid en pijn bij het perineum. Neem dus altijd contact op met je huisarts als je blaasontsteking hebt en doe wat je kunt om volgende ontstekingen te voorkomen, zeker als je tot een van de risicogroepen behoort.