Zo werkt het placebo-effect

Een placebo is een nepmedicijn. Het kan een injectie, pil, operatie of een andere behandeling zijn zonder direct medisch effect. Zoals een tablet die er exact zo uitziet en net zo smaakt als een echte pijnstiller, maar dan zonder de werkzame stoffen. De patiënt weet niet dat hij een placebo neemt in plaats van een 'echt' medicijn.

Geneesmiddelenonderzoek

Bij de ontwikkeling van geneesmiddelen maken onderzoekers gebruik van placebo’s. Om te testen of een medicijn effectief is, krijgt bijvoorbeeld de helft van een groep proefpersonen het echte medicijn. De andere helft, de zogenaamde controlegroep, krijgt een placebo.

De proefpersonen worden willekeurig over deze groepen verdeeld en weten zelf niet wat ze gaan slikken. Ook de onderzoekers mogen niet weten wie wat krijgt, want anders zouden ze de resultaten kunnen beïnvloeden. Dit heet dan ook dubbelblind onderzoek: zowel de proefpersonen als de onderzoekers weten niet wie er een placebo neemt. Vervolgens vergelijken de onderzoekers de resultaten. Zo kunnen ze zien of het echte medicijn goed zijn werk doet.

Placebo-effect

Een patiënt of proefpersoon kan positief of negatief reageren op een placebo. Ook al zitten er eigenlijk helemaal geen werkzame stoffen in. Klachten verdwijnen of er ontstaan juist bijwerkingen. Dat effect is het zogenaamde placebo-effect.

Hoe het placebo-effect precies werkt, is nog niet bekend. Waarschijnlijk heeft het te maken met de verwachtingen van een patiënt. Je verwacht dat een medicijn een bepaalde werking zal hebben en daardoor ervaar je dat die werking optreedt. Ook als je bijwerkingen verwacht, zoals misselijkheid of duizelig worden, zullen deze bijwerkingen vaker voorkomen. Dit betekent niet dat deze patiënten zich maar iets inbeelden. Onderzoeken hebben aangetoond dat er daadwerkelijk fysieke veranderingen kunnen plaatsvinden bij het gebruik van een placebo.