De A van audioloog

Dr. ir. Jan de Laat is als klinisch fysicus audioloog verbonden aan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en is daarnaast bestuurslid van de Nationale Hoorstichting. Bij het audiologisch centrum van het LUMC werkt hij samen met specialisten met wie hij slechthorenden van alle leeftijden onderzoekt en revalideert.

"Op twee van de vijf werkdagen houd ik spreekuur waarbij ik patiënten met een hoorprobleem ontmoet. Daarnaast richt ik mij op het geven van college en wetenschappelijk onderzoek."

"Vijftien jaar geleden is de Nationale Hoorstichting opgericht die de belangen van wetenschappelijk onderzoek naar en preventie van hoorproblemen behartigt. Omdat ik in dit bestuur deelneem, besteed ik hier ook een groot gedeelte van mijn tijd aan."

Als audioloog werkt De Laat nauw samen met de keel-, neus- en oorartsen in Nederland. "Iemand met oor- en of hoorproblemen komt in principe via de KNO-arts bij ons terecht. Hij heeft al gekeken of hij door bijvoorbeeld medicatie of een operatie geholpen kan worden. Is dat niet mogelijk, dan wordt de patiënt in goed overleg naar het audiologisch centrum doorverwezen. Hier beschikken wij over ongeveer 80 onderzoeksmethoden om de patiënt met oor- en hoorproblemen verder te kunnen helpen. Kortom: we hebben te maken met gecompliceerde situaties waarbij de KNO-arts ons te hulp roept."

Alleen ouderen?
Wanneer je denkt dat alleen senioren of mensen op leeftijd met hoorproblemen te maken hebben: think again. De Laat vervolgt: "Het spreekt voor zich dat KNO-artsen, audiciens en audiologen geregeld contact met elkaar hebben om van gedachte te wisselen over hun vakgebied. Daarbij valt het op dat gehoorproblemen op het werk steeds grotere vormen beginnen aan te nemen en dat slechthorenden steeds vaker de weg naar een audicien of audioloog vinden. Ook het aantal mensen met ingewikkelde hoorproblemen, waaronder overgevoeligheid voor geluid en oorsuizen, neemt toe."

Drie groepen
"Op het gebied van slechthorendheid zijn er grofweg drie groepen te benoemen. Ten eerste de algemene groep: het is een feit dat, naarmate je ouder wordt, je gehoor verslechtert. Diverse onderzoeken wijzen uit dat 50 procent van de mensen van 70 jaar en ouder rijp is voor een hoortoestel, maar dat we zo'n apparaat eigenlijk tien jaar te laat aanschaffen. Volgens deze onderzoeken zou het dus helemaal geen gek idee zijn om iedereen op 60-jarige leeftijd aan een gehoorscreening te onderwerpen zodat een eventueel hoorprobleem meteen kan worden geconstateerd."

Werkenden
Als tweede groep zijn er de werkenden. In Nederland, en wellicht in heel West-Europa, staan gehoorproblemen op het werk op nummer één. Het aantal meldingen van Nederlandse bedrijfsartsen is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Slechthorendheid kan goede communicatie op de werkvloer in de weg staan. Maar daar komt langzamerhand verandering in. Zo heeft het audiologisch centrum het voor elkaar gekregen dat de normen voor Nederlandse brandweermannen inmiddels zijn aangescherpt. Zeker in dit beroep is een goed functionerend gehoor een absolute voorwaarde. Ter vergelijking: waar het probleem bij de bedrijfsarts op de eerste plaats staat, komt het bij de huisarts pas op de 110e plaats terug. 'Ik voel mij grieperig' staat daar bovenaan."

Jongeren
De laatste groep bestaat uit de jongeren, een groep die een bovengemiddelde  aandacht verdient. Door een verscheidenheid aan oorzaken - muziekevents, housefeesten en andere festivals en de hoge penetratiegraad van mp3-spelers - loopt deze groep vanaf de basisschool al kans op serieuze hoorschade. Of ze nu een iPod of een smartphone gebruiken: de muziek staat bijna altijd té hard en dit heeft een directe en negatieve invloed op het gehoor.

Als deze trend zich voortzet en de jeugd doorgaat met wat ze nu doet, zijn ze op hun 50e klaar voor een hoortoestel. Dat kan nooit de bedoeling zijn."

Goed, beter, best
De ontwikkeling van hoortoestellen heeft in de afgelopen jaren niet stilgestaan. Zo hebben 'klassieke' apparaten inmiddels plaats gemaakt voor geavanceerde, digitale toestllen.

Wasstraat
De Laat: “Niet alleen kleine formaten als een in het oor-toestel maar ook waterdichte en stofvrije hoortoestellen zijn tegenwoordig verkrijgbaar. Met name die waterdichte apparaten kunnen echt een oplossing zijn. Zo ontving ik op mijn spreekuur een patiënt die in een wasstraat werkt. Hij is werkelijk dag in, dag uit met water in de weer en er vindt veel interactie en communicatie met klanten plaats. Maar wanneer de autoborstels worden geactiveerd, komt er veel nevel in de wasstraat en wordt het voor mijn patiënt absoluut onmogelijk om daar met een regulier hoortoestel te werken."

Vocht en hoortoestellen
"Vocht en hoortoestellen gingen niet goed samen, maar de komst van de waterdichte hoortoestellen is er voor die man een wereld opengegaan en hoeft hij zich nu geen zorgen meer te maken over vocht in de wasstraat. Uiteraard geldt dit ook voor andere beroepen zoals gymleraren, zwembadmedewerkers en ook voor bijvoorbeeld mensen die vaak aan fitness doen. Een goedwerkend en waterdicht hoortoestel is daarom een absolute noodzaak voor mensen die in hun beroep of vrije tijd veel met water of met stof te maken hebben.”

Geluidsoverlast
"In mei 2011 is de Nationale Hoorstichting met twee muziekbrancheorganisaties een convenant overeengekomen om geluidsmaatregelen op locaties te nemen," vertelt De Laat. "Niet alleen medewerkers van muziekpodia en omwonenden worden tegen hard geluid en overlast beschermd: in het convenant zijn ook afspraken gemaakt over maximale geluidsniveaus waar bezoekers aan worden blootgesteld."

"Daarnaast wordt er voorlichting gegeven en kunnen bezoekers van festivals gehoorbeschermde oordopjes krijgen. Het doel is een veiliger gehoorklimaat te creëren. Kijken we naar boerderij- of plattelandsfeesten, dan zijn de gemeentewetten leidend. Als een organisatie zich bij het convenant aansluit, wordt er een vergunning verstrekt. Er wordt dus steeds meer gedaan om mensen op voorhand tegen gehoorproblematiek te beschermen. Dat is een positieve ontwikkeling."