'Te weinig aandacht voor sekseverschillen in onderzoeken naar COVID-19'

In de coronapandemie bleken er duidelijke verschillen tussen mannen en vrouwen. Mannen zijn kwetsbaarder voor een ernstig verloop van COVID-19, meer mannen worden in het ziekenhuis opgenomen, en meer mannen sterven aan de gevolgen van het virus. Waarom dat zo is, weten we nog niet precies. Consequentie kan wel zijn dat mannen en vrouwen verschillende therapieën nodig hebben. Tegelijkertijd is er een verband tussen geslacht en het risico op het oplopen van een infectie, bijvoorbeeld omdat vrouwen vaker werkzaam zijn in de zorg of in andere functies met direct contact met andere mensen. Dit vergroot de kans op blootstelling aan het virus. Bij het doen van onderzoek en maken van beleid, is het van belang om aan beide elementen aandacht te besteden.

Ontbreken van aandacht voor sekse problematisch

Toch vermeldt slechts een minderheid van de 4.420 geregistreerde klinische studies over COVID-19 het geslacht van de proefpersonen, zo blijkt uit een nieuwe analyse die is gepubliceerd in Nature Communications. De studie is uitgevoerd door onderzoekers van het Radboudumc, de Universiteit van Aarhus, de Universiteit van Kopenhagen en de Universiteit van Bielefeld.
Volgens onderzoeker Sabine Oertelt-Prigione van het Radboudumc en de Universiteit van Bielefeld, is het ontbreken van aandacht voor de sekse problematisch: "We hebben vanaf het begin gezien dat de ziekte geen identiek beloop heeft voor vrouwen en mannen. De verschillen in ziekenhuisopname en sterftecijfers wijzen daarop. Dit betekent dat onze zorg, zoals medicijnen of andere behandelingen, ook tot verschillende resultaten kunnen leiden."

 
4 procent neemt geslacht  op in onderzoek

De onderzoekers keken naar 4.420 COVID-19 studies geregistreerd bij ClinicalTrials.gov, een Amerikaanse database van meer dan 300.000 studies uit 200 landen. In de COVID-19 steekproef, waren 1.659 observationele studies, en 2.475 interventiestudies.

• 21,2 procent neemt geslacht mee in het werven van deelnemers
• 4 procent is van plan sekse op te nemen in de resultaten
• 5,4 procent geeft aan dat verdeling in geslacht belangrijk is
• 2,8 procent gericht op één geslacht (waarvan 100 vrouwenstudies, vaak gericht op zwangerschap).

Onderzoeken onder tijdsdruk

Een reden voor het uitblijven van gegevens over geslacht kan zijn dat de studies onder hoge tijdsdruk worden uitgevoerd. Sabine Oertelt-Prigione: "Onderzoekers zijn soms bezorgd dat het analyseren van sekseverschillen in een studie meer deelnemers en langere rekruteringstijden zou kunnen betekenen om hun doelstellingen te bereiken. Vooral in de beginfase van de pandemie werkten ze onder grote tijdsdruk."
 
Onderzoeker Emer Brady, werkzaam bij het Deense Centrum voor Studies in Onderzoek en Onderzoeksbeleid aan de Universiteit van Aarhus, vult aan: "Wat de tijdsdruk betreft, hoopten we dat naarmate de pandemie vorderde en er meer aandacht kwam voor de verschillen tussen mannen en vrouwen, er meer aandacht zou komen voor geslacht in de studieprotocollen die werden geregistreerd op ClinicalTrials.gov, maar dat bleek niet het geval te zijn. We hebben ook gekeken naar de gepubliceerde trials, waar de aandacht voor sekse groter was, maar nog steeds nam of rapporteerde slechts één op de vijf trials het geslacht mee in hun analyses."
 
Oertelt-Prigione benadrukt het belang van de rol van geslacht in klinisch onderzoek: "We zien steeds vaker dat mannen en vrouwen verschillend reageren op medicijnen. Dit negeren in trials kan later leiden tot ernstige ongewenste bijwerkingen. Door naar geslachtsverschillen te kijken hebben we de infectie beter leren begrijpen en zullen we meer te weten komen over de behandelingsopties. Rekening houden met verschillen in sekse is een essentiële stap richting meer gepersonaliseerde gezondheidszorg."