Gezondheids- en herkomstkeurmerken
Als je in de winkel loopt, word je overstelpt met keurmerken op de verpakkingen van eten en drinken. Typisch geval van door de bomen het bos niet meer kunnen zien. Want wat zegt zo’n keurmerk nou eigenlijk? Hieronder enige orde in de chaos.
Het eerste belangrijke onderscheid tussen alle keurmerken die je dagelijks tegenkomt, is dat tussen de keurmerken die iets zeggen over hoe gezond een product is en de keurmerken die iets zeggen over hoe een product is gemaakt. Je hebt dus gezondheidskeurmerken en herkomstkeurmerken.
Gezondheidskeurmerken
Er zijn een aantal wat kleinere keurmerken op de producten die iets zeggen over de gezondheid ervan. Bijvoorbeeld het Happy Tooth-keurmerk. Je kunt het vinden op producten die goed voor je tanden zijn, vaak zijn dat suikervrije producten. Maar de bekendste gezondheidskeurmerken zijn waarschijnlijk Ik Kies Bewust en het Gezonde Keuze Klavertje.
Ik Kies Bewust
Het Ik Kies Bewust-logo kom je op heel veel producten tegen, van verschillende merken en in verschillende supermarkten. Als je dit logo tegenkomt op een product, betekent dat dat het product gezonder is dan vergelijkbare producten. Een voorbeeld: als het op een zak chips staat, betekent het dat die zak chips gezonder is dan andere zakken chips.
Het betekent dus niet per se dat een zak chips op zichzelf gezond is. Hoe ze bekijken of een product gezonder is dan een vergelijkbaar product? Er wordt gekeken naar de hoeveelheid suiker, zout, transvet en verzadigd vet (allemaal stoffen waarvan je zo min mogelijk binnen moet krijgen).
Gezonde Keuze Klavertje
Het Gezonde Keuze Klavertje staat op producten met bijna dezelfde eigenschappen: minder suiker, minder zout, minder verzadigd vet, maar ook: meer vezels.
Groot verschil is dat het Gezonde Keuze Klavertje alleen maar staat op huismerkproducten van Albert Heijn. Je kunt dus eigenlijk alleen maar stellen dat producten van het Albert Heijn eigen merk mét een klavertje een gezondere keuze zijn dan vergelijkbare producten van het Albert Heijn eigen merk zónder klavertje.
Herkomstkeurmerken
Er zijn nog veel méér keurmerken die iets zeggen over hoe een product is gemaakt. Er zijn er een aantal die iets zeggen over of een product gemaakt is volgens bepaalde religieuze voorschriften, zoals halal of koosjer.
Verreweg de meeste zeggen iets over de duurzaamheid van het product, dus of het is gemaakt met respect voor dier, mens of milieu.
Dierenwelzijn
Of een dier diervriendelijk is behandeld, kun je zien aan de verpakking van vlees en niet aan het vlees zelf. Op de verpakking kun je keurmerken of logo's (niet-officiële keurmerken) zien die iets zeggen over de omstandigheden waaronder het dier heeft geleefd (denk aan buitenruimte, daglicht, grootte van de stal). Voorbeelden van deze keurmerken/logo's: PROduCERT, Label Rouge, Graskeurmerk, EKO en Demeter.
Eerlijke handel
Er bestaan ook keurmerken waaraan je kunt zien of boeren een eerlijke prijs hebben gekregen voor hun producten en of werknemers niet zijn uitgebuit.
Het Max Havelaar-keurmerk is een bekend voorbeeld zo'n keurmerk. UTZ CERTIFIED en Rainforest Alliance kun je ook tegenkomen, dan heb je de garantie dat er oog is geweest voor de arbeidsomstandigheden van de werknemers.
Milieu
Er zijn allerlei wettelijke eisen waaraan een producent moet voldoen. Maar soms gaan producenten verder dan die eisen en maken ze milieubewustere producten. Je kunt ze herkennen aan onder meer het EKO-keurmerk, het Milieukeur en het Marine Stewardship Council-keurmerk (op vis).
Een probleem bij het zien van zo'n keurmerk is dat je niet weet hoe goed de controle is van de organisatie die het keurmerk geeft. De betrouwbaarheid is bij sommige keurmerken heel groot, bij andere minder.
Uiteraard kun je op de websites van de betreffende keurmerken genoeg informatie vinden over de controle. Ook op algemenere sites, zoals die van het Voedingscentrum, vind je daar neutrale informatie over. Als je meer wilt weten: uitzoeken dus!