Of zijn pijnstillers genoeg?
Bij veel patiënten geneest een hernia vanzelf, zonder dat een operatie nodig is. Wat zijn de redenen om wel in te grijpen en wanneer zijn medicijnen afdoende?
“Het was een geluk bij een ongeluk dat ik in bed lag tijdens het wereldkampioenschap voetbal”, zegt Jan Huis in ’t Veld. ”Had ik op al die lege, lange dagen tenminste iets leuks om naar te kijken.” Op een zaterdagavond in mei kreeg hij plotseling last van zijn rug. Twee dagen later kon hij helemaal niets meer, zo vreselijk was de pijn. “Je kunt het nog het best vergelijken met het gevoel als de tandarts tijdens het boren een zenuw raakt”, zegt hij. “Zonder verdoving welteverstaan.” De dokter stelde een hernia vast. Zijn advies: “Pijnstillers slikken en doen wat u kunt.”
De eerste weken gebruikte Jan Huis in ’t Veld zes paracetamol en vier ibuprofen per dag. Niet dat de pijn daarmee verdween. Maar het was – liggend – in ieder geval uit te houden. De grootste opgave was naar het toilet gaan. “Onbeschrijfelijk, hoe zeer het deed als ik opstond. Alsof er iemand met een hamer zo hard mogelijk op mijn voet sloeg.”
Zelf oplossen
’s Ochtends strompelde hij de trap af naar de woonkamer, waar zijn familie een bed had neergezet. “Lag ik daar plat op mijn rug, met opgetrokken benen en een bijzettafeltje onder mijn knieën. Dat was de enige houding die een klein beetje verlichting bood. Het moet een vreemd gezicht zijn geweest.”
Pas na een week of zes werd de pijn langzaam iets minder en kon hij een paar minuutjes per dag opstaan. Nog vier weken later was hij weer bijna de hele dag op de been. Al die tijd dacht hij nooit aan een operatie. “Twee zwagers hebben zo’n ingreep ondergaan en die zijn niet beter af dan ik. Dan heb ik liever dat mijn lichaam het zelf oplost.”
Lang herstel
Het verhaal van Jan is heel herkenbaar voor neuroloog Dick Hofstee van het St Jansdal Ziekenhuis in Harderwijk. “Als je de natuur haar werk laat doen, geneest een hernia zo goed als altijd vanzelf”, zegt hij. “Bij 80 tot 90 procent van de patiënten gebeurt dat in de eerste twee maanden. De enige reden om tot een operatie over te gaan, is als het herstel te langzaam gaat of als pijnstillers onvoldoende verlichting bieden.”
Soms vragen patiënten eerder om een operatie, omdat ze geen twee maanden uitgeschakeld willen zijn. “Maar je moet een herniaoperatie niet onderschatten”, benadrukt Hofstee. “Je wordt vier dagen in het ziekenhuis opgenomen. Daarna duurt het een week of zes voor je weer alles kan. Ongeveer even lang als zonder operatie dus.”
Blijven bewegen
Volgens Hofstee dachten artsen lang dat bedrust de beste remedie was bij een hernia. Maar dat blijkt absoluut niet waar. “Bedrust verzwakt je spieren en verlengt de hersteltijd. Als je kunt bewegen, moet je dat zeker doen. Vaak zijn mensen bang om de hernia te verergeren, maar die zorg is onterecht.”
Wat Jan Huis in ’t Veld vooral heeft geholpen om het vol te houden, is zijn ontspannen en positieve levenshouding. “Stel je erop in dat het lang gaat duren”, adviseert hij (toekomstige) herniapatiënten. “En laat je lichaam het tempo bepalen. Door te piekeren of je druk te maken, word je echt niet sneller beter. Als je dat accepteert, kun je er het beste van maken. Zo kwam ik gedurende die twee maanden eindelijk eens aan lezen toe!”
Medicijnen, opereren of nietsdoen
Bij een hernia leidt een uit-stulping van de tussenwervelschijf tot beknelling van zenuwen. Bij een rughernia kan dat zeer ernstige (been)pijn veroorzaken, tot in de voet aan toe.
Jaarlijks krijgen 75.000 Nederlanders een lage rughernia. 64.000 van hen genezen met behulp van medicijnen. Na de Verenigde Staten worden in Nederland verhoudingsgewijs de meeste mensen geopereerd aan een hernia: jaarlijks één op de duizend volwassen inwoners. In totaal komt het aantal herniaoperaties in Nederland daarmee uit op 11.000 per jaar.
- Plus Magazine