Koffietrend proffee: wat is het en is het goed voor je?

Het zal niemand ontgaan: eiwitten zijn hot. Zo hot, dat ze zelfs in de koffie gaan. Sinds een tijdje zie je op de sociale media fitgirls en foodfluencers hun ochtendritueel starten met een proffee. Het meestgenoemde voordeel van zo'n koffie met eiwit is dat het een lekkere en handige manier is om al meteen ’s ochtends aan veel eiwitten te komen. Ideaal als je net een workout gedaan hebt, maar niet beschikt over een grote eetlust of veel tijd voor ontbijt. Na een intensieve training zijn eiwitten extra belangrijk voor het herstel van je spieren. Sporters wordt daarom aangeraden om binnen twee uur na een intensieve training een portie eiwit te nemen van 0,3 tot 0,4 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht. Voor iemand van 75 kilo komt dat neer op een maaltijd of drankje van 22 tot 30 gram eiwit. Dat is bijvoorbeeld een schaaltje halfvolle kwark van 150 gram met een handje noten of 2 sneetjes brood met 4 plakken kipfilet en een ei. Of een glas proffee.

Zo maak je proffee

Proffee maak je door eiwitpoeder of een kant-en-klare eiwitshake toe te voegen aan een kop gewone zwarte koffie. Hiervoor kun je versgezette hete koffie gebruiken of kies voor afgekoelde koffie als je een verfrissende iced proffee wilt. De sterkte van de gebruikte koffie is afhankelijk van je eigen voorkeur. Een iced proffee maak je door een paar ijsblokjes in een groot glas te doen en hier bijvoorbeeld een of twee espressoshots aan toe te voegen. Vervolgens maak je een shake van het eiwitpoeder door deze met een blender of melkopschuimer te mengen met melk of een plantaardig alternatief. Schuim het op tot de shake luchtig is en voeg het toe aan de koffie. Of gebruik een kant-en-klare eiwitshake die je nog een beetje opschuimt en toevoegt aan de koffie. Je kunt proffee ook kant en klaar kopen in sommige supermarkten. Maar let op: zowel een kant-en-klare shake als kant-en-klare proffee kan veel toegevoegde suikers bevatten.

Wat zit er in je proffee?

Afhankelijk van het soort eiwitpoeder dat je gebruikt, voeg je met zo’n schepje poeder 25 tot 30 gram eiwit toe aan je koffie. Dat is dus vergelijkbaar met een eiwitrijk ontbijt. Maar koffie met eiwitpoeder biedt niet dezelfde voordelen als een volwaardig ontbijt waar je op moet kauwen, en dat ook gezonde voedingsstoffen als vitamines, mineralen en vezels bevat. Wat je met proffee precies binnenkrijgt hangt af van het type eiwitpoeder dat je gebruikt. Kies je voor een eiwitpoeder dat alleen puur eiwit bevat, dan bestaat je proffee uit cafeïne, vocht, het eiwit uit het poeder en wat eiwit uit de melk (waarschijnlijk 2 à 3 gram). Maar let op: er zijn ook eiwitpoeders waar aan extra vitamines en mineralen of juist suikers of andere smaakstoffen zijn toegevoegd. Dit maakt de samenstelling van proffee erg wisselend. Lees en vergelijk daarom goed de etiketten van de verschillende eiwitpoeders en -shakes om een voor jou gezonde keuze te maken.

De kracht van eiwit

Eiwit is populair, en dat is niet voor niets. De huidige aandacht voor een gezonde leefstijl en fitness speelt daarbij een grote rol, evenals de kritische blik op koolhydraten en vetten. Wie wat minder koolhydraten en vet wil eten, komt automatisch op een eiwitrijk(er) eetpatroon uit. Ook trends als koolhydraatarm en keto, waarbij je meer eiwitten en vetten eet en minder koolhydraten, zetten eiwitrijke producten stevig in de spotlights.

Eiwitten zijn onmisbaar voor een gezond lichaam. Ze zijn nodig voor de opbouw en het herstel van weefsels, voor de aanmaak van enzymen en voor een goed werkend immuunsysteem. En wie sterke spieren wil opbouwen, heeft eiwitrijke voeding nodig. Maar: meer eiwit is niet altijd beter. Alleen extra eiwitten eten zonder meer te bewegen, leidt niet tot meer spiermassa – het overschot wordt net als suiker of vet opgeslagen als lichaamsvet. Met alle verrijkte eiwitproducten die nu zo gepromoot worden, ligt het risico op een te hoge eiwitinname op de loer. Het lijkt alsof eiwitrijke producten onmisbaar zijn in een gezond eetpatroon. Maar de meeste mensen krijgen zonder eiwitpoeders en andere verrijkte producten al genoeg eiwitten binnen. Volgens de laatste cijfers van het RIVM krijgen Nederlanders gemiddeld 76 gram eiwit per dag binnen. Voor mannen is dat gemiddeld 85 gram, voor vrouwen 67 gram. Ter vergelijking: de aanbevolen hoeveelheid is 0,83 gram per kilo lichaamsgewicht. Voor iemand van 75 kilo is dat ruim 60 gram per dag. Alleen als je veel sport, dan mag dat wat hoger liggen. De meeste mensen hebben die eiwitverrijkte producten dus niet nodig.

Het effect van cafeïne

De hoeveelheid cafeïne in een proffee is afhankelijk van hoeveel en welke soort koffie je gebruikt. Gebruik je een gewone kop filterkoffie van 125 ml, dan zit daar ongeveer 60 mg cafeïne in. Van cafeïne is bekend dat het een krachtige werking heeft op het centrale zenuwstelsel. Het maakt je wakker, het verbetert je mentale alertheid en het wordt zelfs in de (top)sport gebruikt om prestaties te verhogen. Een proffee kan zo een fijne oppepper geven. Om deze reden wordt proffee ook vaak als pre-workout drank gebruikt, dus voor het sporten. Uit onderzoek blijkt dat cafeïne het duurvermogen bij sporten kan verbeteren. Dat betekent dat een hardloper die normaal 10 km per uur loopt na inname van cafeïne ongeveer 11 km per uur zou kunnen halen. Over proffee wordt gezegd dat de combinatie van cafeïne en eiwit dit cafeïne-effect zou verlengen. Cafeïne uit zwarte koffie komt snel in je bloedbaan terecht, terwijl eiwit eerst in de maag verteerd moet worden. Dat kan ervoor zorgen dat de opname van cafeïne iets trager verloopt, wat gunstig is bij duursporten. Maar of dat in de praktijk ook echt zo werkt bij proffee is nog niet bewezen. Aan de hoeveelheid cafeïne die goed voor je is, zitten trouwens wel grenzen. Daarom wordt geadviseerd om niet meer dan 400 mg cafeïne per dag binnen te krijgen. Met één glas proffee blijf je daar ruim onder.

Minder snackzin

Het eiwitpoeder maakt van proffee een echt powerdrankje. Maar het doet meer voor je. De combinatie van eiwitpoeder of -shake met zwarte koffie zorgt voor een wat romiger koffie, vergelijkbaar met een koffie met veel melk. Door de extra eiwitten geeft een proffee ook een meer gevuld gevoel dan wanneer je gewone koffie drinkt. Dat kan ervoor zorgen dat je na een ontbijt met proffee minder gevoelig bent voor de verleiding van ongezonde tussendoortjes. Op die manier kan een proffee goed helpen om op gewicht te blijven.

• Lees ook: Droog je uit van koffie?

Proffee: ja of nee?

Of proffee past in een gezond eetpatroon hangt vooral af van wat je verder eet en drinkt en hoe actief je bent. De meeste mensen hebben de extra eiwitten van proffee niet nodig. Maar sport je veel, hou je van romige koffie en past een zo’n powerdrank goed in jouw ontbijtgewoonten, dan kan proffee voor jou een prima drankje zijn.

Sophie is diëtist. Ruim 20 jaar adviseerde ze patiënten in ziekenhuizen en op dialyseafdelingen. Haar missie is iedereen zo goed mogelijk te informeren en ingewikkelde informatie behapbaar maken.