Werken melatoninetabletjes echt?

Experts geven hun mening

Getty Images

Niet in slaap kunnen komen, kan een groot probleem zijn. Wie niet direct naar een slaapmiddel wil grijpen, neemt zijn toevlucht tot warme melk, schaapjes tellen of een saai boek lezen. Maar er zijn ook melatoninetabletjes te koop. Werkt melatonine bij slaapproblemen?

Apotheker Boudewijn van den Aarsen, Eus van Someren, hoofd Slaap en Cognitie van het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen, en homeopatisch arts Maria Klompé geven uitleg.[ITEMADVERTORIAL]

Boudewijn van den Aarsen, apotheker bij Mediq Apotheken:

"Melatonine kan een goede nachtrust zeker bevorderen."

"Melatonine is een lichaamseigen stof die aangemaakt wordt in de pijnappelklier. Het wordt gevormd uit het lichaamseigen stofje serotonine. Het kan zijn dat alleen de melatoninebalans verstoord is. Maar heeft iemand klachten van depressieve aard, dan is vaak de serotoninebalans verstoord. Hierdoor wordt er ook minder melatonine aangemaakt. Serotonine zorgt, naast een goede en gezonde nachtrust, voor zoveel meer. Melatonine zorgt voor een goed dag- en nachtritme en is dus slechts een onderdeeltje in het geheel."

"Waarom dan geen extra serotonine? Omdat het beter is om zoveel mogelijk bij het originele stofje te blijven. Heb je geen depressie, maar wel een verstoord dag- en nachtritme, dan vul je aan wat nodig is: melatonine. In Nederland is melatonine in een sterkte tot 0,3 milligram een voedingssupplement en vrij verkrijgbaar bij apothekers en drogisterijen. Boven de 0,3 milligram heb je een recept van een arts nodig, omdat het dan wordt gezien als geneesmiddel."

"Het is bekend dat mensen boven de 40-45 jaar minder melatonine aanmaken. Zij kunnen zeker baat hebben bij extra melatonine, net als mensen die bètablokkers gebruiken. Daarvan is bekend dat ze de aanmaak van melatonine verlagen. Een sterkere dosis is aan te bevelen bij een ernstig verstoord dag- en nachtritme of bij kinderen en volwassenen die bijvoorbeeld methylfenidaat (merknamen Ritalin, Concerta, Medikinet) slikken, omdat ze ADHD hebben. Daarnaast kun je melatonine gebruiken om de gevolgen van een jetlag te verminderen."

"Of melatonine bij iedereen werkt? Bij de een wat meer, bij de ander wat minder. Maar zonder melatonine is de slaap in ieder geval minder diep. En nog een interessant weetje over melatonine: het werkt niet alleen om beter te slapen, maar ook als antioxidant en ondersteuning van het immuunsysteem. Wil je extra profijt hebben van melatonine? Slik er dan een vitamine B-complex bij of - als je al een multivitamine gebruikt - vitamine B6."

Eus van Someren, hoofd Slaap en Cognitie van het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen:

"Kijk ook altijd naar de reden waarom je slecht slaapt."

"Bij chronisch slecht slapen gaan we uit van minimaal drie nachten per week, minimaal drie maanden lang. 10 procent van de mensen leidt aan chronische slapeloosheid; boven de 70 jaar is dat zelfs 40 procent. Er zijn veel verschillende oorzaken voor slapeloosheid. Twee heel verschillende redenen voor slechte slaap zijn bijvoorbeeld een slecht functionerende biologische klok en een toestand van stress."

"De pijnappelklier produceert melatonine, een stof die het slaapproces ondersteunt. Bij een melatoninetekort kun je dagelijks op dezelfde tijd melatonine innemen, zodat je biologische klok beter gaat functioneren. Het effect zal bij iedereen anders zijn, omdat het er onder andere vanaf hangt hoe gevoelig je voor melatonine bent. Bijwerkingen zijn er niet, al zou ik het zelf niet aan kinderen onder de 16 jaar geven om het natuurlijke proces van melatonine-aanmaak niet te verstoren."

"Slapeloosheid is voor iedereen anders. Om meer te weten te komen over slaap, doen we in ons instituut onderzoek naar waarom mensen slecht slapen. En soms met verrassend resultaat. In een groep van 25 slechte slapers ontdekten we door hersenscans iets waar niemand ooit eerder aan had gedacht: bij de meeste van deze slechte slapers bleek het 'comfortgebied' niet goed ontwikkeld (lig ik goed en lekker warm, zijn de omstandigheden om te slapen goed). Komt die boodschap niet goed aan of wordt deze niet verwerkt, dan is het niet raar dat het brein wakker wil blijven."

Maria Klompé, homeopatisch arts:

"Een homeopaat zoekt de onderliggende oorzaak."

"Heb je - tijdelijke - slaapproblemen, bijvoorbeeld omdat je slaapritme verstoord is door een jetlag, dan kun je zeker snel baat hebben bij melatonine. Dat neem je dan een paar dagen en dan is alles weer als vanouds. Zijn er andere oorzaken waarom iemand de slaap niet kan vatten, dan kan de één wel effect merken van melatonine, terwijl een ander er geen baat bij heeft."

"We kijken in de homeopathie niet alleen naar het probleem, maar vooral naar de onderliggende oorzaak. We kijken naar meer dan de fysieke klacht. Ook bij ogenschijnlijk 'normale' klachten als restless legs of opvliegers kijken we verder. Waarom is het evenwicht in je lichaam verstoord? Zelfs als iets genetisch bepaald is, proberen we uit te vinden wat er aan de hand is waardoor je er nu ineens last van hebt. Wanneer is het begonnen? In welke situatie zat je?"

"Een homeopaat vraagt je het hemd van je lijf. Dat hoort er nou eenmaal bij om een goede diagnose te stellen en een voor jou geschikt middel te vinden. Zo'n middel gebruik je dan een paar weken en dan kijken we hoe ver je ermee gekomen bent. Helpt het niet, of niet voldoende, dan onderzoeken we waarom dat zo is en adviseren we een nieuw middel of hetzelfde middel in een andere verdunning of samenstelling."

"Ook bij slapeloosheid vragen we door. Vaak ontdekken mensen dan waarom ze eigenlijk zo slecht slapen. Het middel kiezen we op die onderliggende oorzaak. Dat maakt homeopathie een individueel proces."