Last van aambeien? Dit kun je eraan doen

Wat zijn aambeien?

Aambeien zijn uitstulpende aders in het slijmvlies aan de binnenkant van je anus. Hierin bevindt zich een netwerk van aders, die een belangrijke rol spelen bij het ophouden van je ontlasting. Als er te lang of te veel druk op deze aders komt te staan, kunnen ze gaan opzwellen en uitstulpen. De uitstulpingen kunnen zich aan de binnenkant van je anus bevinden, naar ook door de anus naar buiten komen.

Te hard persen bij het poepen, je ontlasting te lang of te vaak ophouden, langdurig hoesten, lang staan, maar ook zwanger zijn en bevallen behoren tot de oorzaken van aambeien. Deze uitstulpingen zorgen voor allerlei klachten, zoals pijn en jeuk in het gebied, maar ook spontaan verlies van een beetje ontlasting of verlies van slijm of bloed bij het poepen.

Zo'n 30 procent van de westerse bevolking heeft wel eens last van aambeien. Bij vrouwen komen ze vaker voor. Ook mensen boven de 50 jaar hebben er vaker last van. Meestal zijn aambeien vervelend, maar toch vrij onschuldig. In veel gevallen gaan ze na verloop van tijd vanzelf over. Een vezelrijk dieet en aanpassingen van de leefgewoonten kunnen al veel verschil maken. Bovendien zijn er crèmes die sommige klachten kunnen verlichten. Blijven de uitstulpingen voor klachten zorgen, dan zijn er verschillende behandelingen mogelijk, waaronder operatieve ingrepen. Deze zijn effectief en zorgen doorgaans voor weinig bijkomende klachten.

Oorzaken van aambeien

De oorzaak van aambeien is een verhoogde druk op de aders in het slijmvlies aan de binnenkant van de anus. Deze druk wordt onder andere veroorzaakt door:

• hard persen bij het poepen, bijvoorbeeld omdat je eigenlijk niet genoeg aandrang hebt, of omdat je ontlasting te hard is geworden
• de ontlasting te lang ophouden, waardoor deze zich ophoopt in de endeldarm
• zwangerschap of bevallen
• lang staan
• langdurig hoesten

Symptomen aambeien

De belangrijkste symptomen van aambeien zijn:

• pijn en/of jeuk bij de anus
• verlies van slijm of bloed
• verlies van een beetje ontlasting na toiletbezoek
• een drukkend gevoel als de aambei naar buiten komt
• moeite met afvegen

Heb je erg veel pijn, of regelmatig last van bloedverlies? Dan is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Dan heb je misschien een medische behandeling nodig om van je klachten af te komen. Bovendien kan bloed bij de ontlasting ook een symptoom zijn van andere, ernstigere aandoeningen, zoals een tumor in je darmen. Deze kan maar beter op tijd opgespoord worden.

Hoe wordt de diagnose aambeien gesteld?

Als je bij de dokter komt met de bovenstaande klachten, dan zal deze eerst verschillende vragen stellen om de aard en ernst van je klachten preciezer te kunnen vaststellen. Ook zal de huisarts je anus onderzoeken. Dat gebeurt middels een zogenaamd rectaal toucher. De arts draagt dan handschoenen en zal met een vinger de binnenkant van je anus onderzoeken op uitstulpingen. Soms kan de huisarts dit gebied ook bekijken door middel van een kijkbuisje. Dit onderzoek heet een proctoscopie. Het kan ook dat je hiervoor naar een medisch specialist wordt doorverwezen. Is er een vermoeden dat je klachten niet worden veroorzaakt door aambeien, dan zijn eventueel aanvullende onderzoeken nodig om de oorzaak te achterhalen.

Risicofactoren/-groepen

Aambeien komen veel voor bij mensen ouder dan 50 jaar. Hun bloedvaten zijn gemiddeld wat zwakker geworden met de jaren.

Vrouwen behoren ook tot de risicogroepen voor aambeien, omdat deze vaak veroorzaakt worden door zwangerschap en bevallen.

Mensen met darmproblemen kunnen ook een groter risico lopen op het ontwikkelen van deze uitstulpingen, als hun aandoening leidt tot bijvoorbeeld hardere ontlasting of verstopping, waardoor zij harder moeten persen op het toilet.

Risicofactoren voor aambeien zijn:

• hard persen
• ontlasting ophouden
• lang staan
• een vezelarm dieet
• te weinig lichaamsbeweging
• te weinig vocht binnenkrijgen
• zwangerschap en bevallen

Behandeling van aambeien

Vaak gaan aambeien na verloop van tijd vanzelf over. Om ze sneller te laten genezen, kun je zelf de volgende dingen doen:

• drink voldoende; zeker 1,5 tot 2 liter water per dag. Zo blijft je ontlasting zacht.
• zorg voor voeding met voldoende vezels, en eet regelmatig volkoren producten, zemelen, groenten en vruchten.
• neem eventueel supplementen met vezels.
• ga meteen naar het toilet zodra je aandrang voelt en hou je ontlasting niet te lang op.
• ga ook niet vaker dan nodig naar het toilet.
• pers niet te hard bij het poepen.
• veeg voorzichtig af en gebruik geen ruw toiletpapier.
• kies eventueel voor vochtig toiletpapier, maar zonder alcohol, parfum of andere stoffen die voor irritatie kunnen zorgen.
• zorg dat je niet te lang achter elkaar hoeft te staan of te zitten.
• beweeg minstens 30 minuten per dag.
• dringen de uitstulpingen naar buiten, dan kun je ze voorzichtig naar binnen duwen om de pijn te verzachten.

Ook van een huisarts zul je in principe deze adviezen te horen krijgen. Werken deze onvoldoende en hou je klachten, dan kan deze overgaan tot een eenvoudige ingreep, zoals sclerotherapie of rubberbandligering. De eerste methode wordt ook veel gebruikt bij spataders. Er wordt een irriterend stofje in de ader gespoten, waardoor deze slinkt en afsterft. Je lichaam herstelt de schade vanzelf. Bij rubberbandligering wordt er een rubberbandje aangebracht rond de aambei, waardoor deze geen bloed meer krijgt en zal slinken.

In sommige gevallen is een operatieve ingreep nodig, zoals dopplergeleide ligering van hemorroïdale arteriën of geniete anopexie. Bij beide ingrepen word je lokaal verdoofd of geheel onder narcose gebracht. De artsen gebruiken dan verschillende instrumenten om bij de aambei te kunnen komen. Deze wordt vervolgens afgezonderd van het omliggende weefsel en van de bloedtoevoer door hechtingen of speciale nietjes, waardoor de aambei ook zal slinken.

Prognose

Aambeien komen relatief vaak voor. Zo'n 30 procent van de westerse bevolking heeft er wel eens last van. Door je eet- en leefgewoonten aan te passen, kun je ervoor zorgen dat ze sneller genezen en de vorming van verder uitstulpingen voorkomen. Werkt dit onvoldoende, dan zijn er diverse eenvoudige of meer ingrijpende behandelingen mogelijk om het probleem te verhelpen. Deze zijn over het algemeen veilig en zorgen voor weinig bijkomende klachten.