Hoe veilig is een kunstheup?

Bij metaal-op-metaalkunstheupen heb je tussen 5 en 10 procent kans op complicaties; dat is hoger dan bij andere kunstheupen. 9000 Nederlanders bleken zo’n riskante kunstheup te hebben. De NOV raadt sinds januari 2012 het gebruik van metaal-op-metaalprotheses af.

Wim Morrenhof, orthopedisch chirurg van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV): "Over het algemeen zijn heupprotheses veilig en kun je ervan uitgaan dat een kunstheup tien jaar meegaat. Gemiddeld is bij 1 tot 2 procent van de heupimplantaties sprake van complicaties. Pijn en loslaten van de prothese zijn de meest voorkomende klachten. Mensen met pijnklachten moeten altijd contact opnemen met hun arts."

Welke problemen zijn er met metaal-op-metaalprotheses?
"Zo’n kunstheup kan leiden tot metaalslijtage. Daarbij komt metaalslijpsel vrij, dat ervoor kan zorgen dat de prothese eerder loslaat. Het kan ook ontstekingsreacties geven rondom het heupgewricht, waardoor je pijn krijgt en het moeilijker wordt om de kunstheup te vervangen."

Wat moeten mensen met zo’n prothese doen?
"Alle ziekenhuizen die metaal-op-metaalprotheses gebruikten, hebben hun patiënten opgeroepen voor bloedonderzoek. Daaruit wordt duidelijk of er metaaldeeltjes in het lichaam zijn gekomen. Als dat zo is maar iemand heeft geen pijnklachten, dan houden we hem onder controle. Heeft iemand wel pijnklachten, dan bekijken we of een heroperatie mogelijk is, waarbij de prothese wordt vervangen.
De risico’s van zo’n operatie zijn dezelfde als de eerste keer dat bij iemand een heupprothese wordt geplaatst. Alleen is de kans op complicaties wat groter en het herstel van de nieuwe operatie duurt meestal langer. Dat komt doordat de heroperatie ingrijpender is. Mochten mensen met zo’n kunstheup geen oproep hebben ontvangen, dan is het raadzaam om zelf contact met de arts op te nemen."

Worden er momenteel andere kunstheupen geplaatst waarvan de veiligheid niet is gegarandeerd?
"Ja, dat gebeurt, in het kader van onderzoek. Er komen steeds betere kunstheupen op de markt. Soms is er nog te weinig onderzoek gedaan om met zekerheid te zeggen wat de levensduur is en of ze daadwerkelijk beter zijn. De arts moet de patiënt daar altijd over informeren."

Hoe weet ik of de kunstheup die mijn arts aanraadt, bewezen veilig is?
"Dat kun je nagaan op mijnbesteheup.nl, een kwaliteitsregister dat is opgesteld door de NOV. Vraag ook aan je arts of hij ervaring heeft met het type prothese dat hij wil plaatsen. En laat je goed voorlichten over het verwachte resultaat. Je kunt ervan uitgaan dat pijnklachten na de ingreep sterk verminderd zijn, maar lang niet iedereen is na een operatie weer net zo mobiel als vóórdat de klachten begonnen."

Strengere keuringen in de toekomst
Alle medische hulpmiddelen die in Nederland worden gebruikt, moeten weliswaar een zogeheten CE-markering hebben, maar die keuring is veel minder streng dan die waaraan geneesmiddelen moeten voldoen. Een CE-markering betekent dat een product voldoet aan de minimale veiligheidseisen van de Europese regelgeving. Het staat ook op stofzuigers en koffiezetapparaten. Volgens cardioloog Martin Schalij, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie, is de CE-markering niet voldoende. "In feite zegt het alleen dat een apparaat op dit moment veilig is. Of dat over zes, zeven jaar nog zo is, weten we niet."
 
Nieuwe implantaten zijn vaak alleen in het laboratorium of op proefdieren getest. Toch is het volgens Schalij niet altijd te voorkomen dat er implantaten worden geplaatst die nog onvoldoende op mensen zijn getest. "Als er nieuwe, betere apparatuur op de markt komt, wil je niet dat patiënten zes, zeven jaar moeten wachten voordat ze daarvan kunnen profiteren. Patiënten willen dat zelf ook niet."
 
De beroepsverenigingen van cardiologen, plastisch chirurgen, gynaecologen en orthopedisch chirurgen pleiten allemaal voor strengere keuringen en hebben ieder ook zelf initiatieven genomen om de veiligheid te vergroten.