Last van een verstopte neus

Ton Dapper, huisarts

Langdurige neusklachten worden meestal veroorzaakt door overgevoeligheid voor bepaalde prikkels. Het neusslijmvlies reageert op de prikkel door op te zwellen en meer slijm te vormen. Je neus raakt daardoor verstopt of begint te lopen. Door de prikkeling moet je niezen.

Een verstopte neus kan het gevolg zijn van langdurig gebruik van neusdruppels, -stiften of -sprays met xylometazoline. Xylometazoline gaat zwelling van het neusslijmvlies tegen. Maar als u het te veel dagen achter elkaar gebruikt, kan het neusslijmvlies beschadigen of kan je neus juist extra dicht gaan zitten.

Neusklachten kunnen ook ontstaan als bijwerking van medicijnen (sommige pijnstillers, cholesterolverlagers, en druppels tegen een verhoogde oogdruk) en door gebruik van cocaïne. Bij zwangere vrouwen komt het vaker voor dat de neus lang dichtzit, waarschijnlijk door de hormonale veranderingen. Je neus kan ook dichtzitten door afwijkingen van het slijmvlies of scheefstand van het neustussenschot. Soms blijft de oorzaak van de klachten onbekend.

Op welke stoffen of prikkels reageert het slijmvlies?

Als je slijmvliezen overgevoelig reageren op stoffen waar anderen gewoonlijk niet op reageren, dan spreken we van een allergie. Voorbeelden van dit soort stoffen zijn boompollen, graspollen, huisstofmijt, of huidschilfers van huisdieren.

Wanneer je overgevoelig reageert op prikkels als inspanning, temperatuursverandering, rook, alcohol, parfum, baklucht en verflucht, dan noemen we dat hyperreactiviteit. Dit zijn prikkels waar anderen gewoonlijk ook op reageren, maar dan in veel mindere mate.
Veel mensen met chronische neusklachten hebben last van allergie én hyperreactiviteit.

Adviezen

Niet roken is belangrijk. Vermijd ook andere prikkels waarvan je hebt gemerkt dat ze klachten geven. Soms kan een bloedonderzoek helpen om te kijken of je allergisch bent en, zo ja, waarvoor. Als je geneesmiddelen gebruikt die als bijwerking neusklachten kunnen geven, dan is overleg nodig om te bekijken of je hier (tijdelijk) mee kunt stoppen of op een ander middel kunt overstappen.

Medicijnen

Als het vermijden van prikkels niet mogelijk is of onvoldoende helpt, kun je medicijnen gebruiken.

• Als je af en toe allergische klachten heeft, zoals bij hooikoorts, dan kun je een neusspray of tabletten met antihistaminica gebruiken. De spray werkt binnen een kwartier, de tabletten binnen enkele uren. Je hoeft antihistaminica niet iedere dag te gebruiken. Neem het middel zodra je klachten krijgt of als je verwacht klachten te krijgen. Als de klachten verdwijnen stop je ermee. Langdurig gebruik kan geen kwaad. De neusspray en de tabletten helpen meestal ook tegen branderige en jeukende ogen. Van sommige antihistaminica-tabletten kun je slaperig worden.
• Als je vaak of voortdurend neusklachten hebt, of als de neus vooral steeds verstopt is (al dan niet door een allergie), dan helpt een neusspray met corticosteroïden. Corticosteroïden remmen de overgevoeligheid van het slijmvlies. Het medicijn werkt pas na een paar dagen. Gebruik de neusspray minstens vier weken lang elke dag. Langdurig gebruik kan geen kwaad, maar soms kunnen corticosteroïden het neusslijmvlies kwetsbaar maken, waardoor het gemakkelijk gaat bloeden. Als je dan een paar dagen stopt, kan het slijmvlies zich herstellen. Daarna kun je het middel gerust weer gebruiken.
• Als je vaak allergische klachten hebt en antihistaminica en corticosteroïden ongewenste bijwerkingen geven, kun je eventueel een neusspray met cromoglicaten gebruiken. Cromoglicaten zijn veel minder krachtig dan corticosteroïden en hebben niet de voorkeur. Ze moeten minstens vier keer per dag worden gebruikt en werken pas goed na enkele weken.
• Als je neus tijdelijk dicht zit kan een xylometazoline-spray helpen. Gebruik het maximaal zeven dagen 1 à 2 keer per dag

Hoe gaat het verder?

Chronische neusklachten kunnen gedurende jaren blijven terugkomen. De genoemde adviezen en medicijnen helpen de klachten te verminderen. Als je start met corticosteroïden en de klachten na vier weken nog niet zijn verminderd, neem dan weer contact op. Als de behandeling helpt, kunt je na acht weken proberen of het ook met minder of zonder medicijnen gaat. Als de klachten daardoor toenemen begin je opnieuw met de medicijnen. Langdurig gebruik van antihistaminica (neusspray of tabletten), neusspray met corticosteroïden of cromoglicaten kan geen kwaad.

Beste fabiënne, in jouw geval is er al veel geprobeerd. Je eigen gedachten gang is juist wat betreft het verstopt zitten van de buis van Eustachius. Dit gaat bijna altijd gepaard bij een langdurig verstopte neus. Het geeft een doof en drukkend gevoel op je oren.

Als medicatie optie kun je nog een corticosteroid neusspray combineren met een cromoglicaat neusspray. Uit onderzoek blijkt dit toch een beter effect te geven op de klachten dan gebruik van een enkele neusspray. Het lijkt me ook verstandig de KNO arts te consulteren om op dat gebied het een en ander uit te sluiten.

Heb je ook een vraag? Stel deze dan aan een van onze experts. Ga met spoedeisende vragen altijd naar je huisarts, daarvoor zijn de experts niet de aangewezen persoon. Ze stellen ook geen diagnoses. De overige voorwaarden vind je hier.