Last van keelpijn?

Wat is keelpijn?

Bij keelpijn is het slijmvlies van je keel ontstoken. Dit kan erg pijnlijk zijn. Je kan een ontstoken keel krijgen door een infectie of door niet-besmettelijke oorzaken als roken, verkeerd stemgebruik en het terugstromen van maagzuur naar je slokdarm en keel (reflux). 

Keelpijn kan plotseling (acuut) ontstaan en kort duren, of langzaam beginnen en lang aanhouden. Acute keelpijn wordt meestal veroorzaakt door een infectie en gaat vanzelf over na één tot twee weken. Chronische keelpijn houdt langer aan. Meestal komt dit door een chronische oorzaak, zoals roken, alcoholgebruik of verkeerd gebruik van je stem (te hard praten, schreeuwen, veel keelschrapen).

Oorzaken

Keelpijn wordt bijna altijd veroorzaakt door een keelontsteking. Een keelontsteking wordt meestal veroorzaakt door een verkoudheidsvirus, maar soms ook door een bacterie. Een keelontsteking kan ook worden veroorzaakt door het virus dat de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt (Epstein-Barr virus) of door een seksueel overdraagbare aandoening (soa).

Je keel kan ook ontstoken raken door niet-besmettelijke oorzaken als roken, alcoholgebruik, verkeerd stemgebruik, veel schreeuwen en keelschrapen, en het inademen van droge of verontreinigde lucht. Ook door maagzuur dat terugstroomt naar je slokdarm (reflux) kan je keel ontstoken raken.

Pijn in je hals kan lijken op keelpijn. Oorzaken voor pijn in de hals zijn onder andere een ontstoken of vergrote schildklier. Een schildklierontsteking (thyreoïditis) kan plotseling ontstaan, zoals bij een acute virale thyreoïditis (ziekte van De Quervain) of een subacute granulomateuze thyreoïditis. De pijn kan ook langzaam erger worden, zoals bij een Hashimoto thyreoïditis (ziekte van Hashimoto). Ook een ontsteking van de lymfklieren in je hals kan pijnlijk zijn.

Symptomen

Door keelpijn kunnen praten, slikken, eten en drinken moeilijk zijn. Je keel is van binnen vaak rood, soms met witte plekjes of slijm. Je halsklieren kunnen pijnlijk en dik zijn. Als je een keelontsteking hebt door een virus of bacterie, heb je meestal ook andere symptomen van een verkoudheid, zoals snotteren en niezen. Je kunt daarbij ook verhoging of koorts hebben.

Bij keelpijn door reflux heb je vaak maagklachten, zoals buikpijn, zuurbranden en veel boeren.

Bij een schildklierontsteking door een virus heb je ook vaak symptomen van een verkoudheid. Na een paar dagen wordt je schildklier groter en kun je een pijnlijke zwelling midden op je hals voelen. De pijn kan doortrekken naar je oren. Slikken is moeilijk. Soms krijg je symptomen van een te langzaam werkende schildklier (hypothyreoïdie) of een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie). Symptomen van hypothyreoïdie zijn onder andere vermoeidheid en het snel koud hebben. Een te snel werkende schildklier herken je onder andere aan hartkloppingen, onrust en het snel warm hebben.

Jonge kinderen kunnen niet zelf aangeven dat ze keelpijn hebben. Symptomen die bij hen kunnen wijzen op keelpijn zijn:

• niet of minder eten en drinken
• kwijlen
• verhoging of koorts
• verkouden zijn
• hangerig of ziek zijn
• veel huilen
• onrustig slapen
• gezwollen lymfklieren in de hals

Acute keelpijn gaat meestal vanzelf over. Je hoeft dan niet naar je huisarts. Ga wel naar je huisarts wanneer jij of je kind last heeft van:

• blauw zien, benauwdheid, piepende ademhaling
• niet meer kunnen drinken
• niet meer kunnen slikken, kwijlen bij een volwassene
• je mond niet meer open kunnen doen
• keelpijn die langer dan tien dagen aanhoudt
• koorts (boven de 38 graden Celsius) die langer dan drie dagen duurt

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Je huisarts vraagt welke symptomen je hebt en kijkt in je keel. Ook voelt hij of zij naar je schildklier en de lymfklieren in je hals. Afhankelijk van de mogelijke oorzaak zal je huisarts extra lichamelijk onderzoek doen. Bij een keelontsteking is verder onderzoek meestal niet nodig.

Als de huisarts vermoedt dat je keelpijn door een schildklieraandoening veroorzaakt wordt, kan hij of zij bloedonderzoek adviseren om te bepalen of je schildklier goed werkt. Zo nodig verwijst je huisarts je naar een medisch specialist (internist of endocrinoloog) voor verder onderzoek en behandeling.

Risicofactoren

Keelontsteking door een verkoudheidsvirus of bacterie komt vooral voor in de herfst en de winter, en wanneer je weerstand verlaagd is. Roken, alcohol en het verkeerd gebruiken van je stem kunnen een langdurige keelpijn veroorzaken. Refluxklachten komen vooral voor bij baby’s en mensen met overgewicht. Schildklierontstekingen komen vaker voor bij vrouwen dan mannen.

Behandeling

Regelmatig iets warms of kouds drinken of op een snoepje zuigen verminderen keelpijn. Geef je stem rust en praat zo weinig mogelijk. Wanneer je praat, fluister dan niet, maar praat normaal. Fluisteren irriteert de keel en is extra belastend voor je stem.

Heb je veel pijn? Gebruik dan paracetamol. Als de tabletten moeilijk te slikken zijn, kun je paracetamoldrank gebruiken. Zuigtabletten verminderen de keelpijn ook, maar helpen niet beter dan een snoepje of dropje. Artsen raden zuigtabletten met pijnstillers af. Ze hebben bijwerkingen en je mag ze niet te veel slikken.

Antibiotica hebben geen zin bij keelpijn. Antibiotica helpen niet tegen virussen. Ze helpen wel tegen bacteriën, maar uit onderzoek is gebleken dat een keelontsteking niet sneller geneest met antibiotica dan zonder. Bovendien hebben antibiotica nadelen: ze hebben bijwerkingen en bacteriën kunnen ongevoelig (resistent) worden voor antibiotica, waardoor ernstige infecties niet meer behandeld kunnen worden.

Bij refluxklachten helpt het om gezond te eten. Zorg voor een gezond gewicht. Ga niet meteen liggen na het eten. Je arts kan medicijnen voorschrijven om het zuurbranden te verminderen. Soms is een operatie nodig.

Als je pijn veroorzaakt wordt door een schildklierprobleem, kan je arts medicijnen voorschrijven die je schildklierhormoon aanvullen (bij hypothyreoïdie) of juist remmen (bij hyperthyreoïdie).

Prognose

Keelpijn is vervelend, maar meestal niet gevaarlijk. Acute keelpijn gaat vanzelf over binnen één tot twee weken. Roken (ook meeroken), alcoholgebruik en verkeerd stemgebruik kunnen ervoor zorgen dat de pijn langdurig aanhoudt.