"Je leefstijl heeft enorm veel invloed op je gezondheid"
Cardioloog Janneke Wittekoek (53), oprichter van HeartLife Klinieken, leert patiënten hoe belangrijk een gezonde leefstijl is. Zelf geeft ze het goede voorbeeld, maar ál te streng hoeft ook weer niet. “Ik vind een glas wijn gewoon lekker.”
1. Wat zorgde ervoor dat je arts wilde worden?
“Als kind was ik al gefascineerd door ziekenhuizen. Ik dacht: wat zou al die mensen toch mankeren? Medische puzzels oplossen vind ik nog steeds boeiend, maar belangrijker is dat ik een mensenmens ben. Eerst heb ik biomedische wetenschappen gestudeerd. Ik zat al in een promotietraject toen ik besefte: ik krijg spijt als ik in een laboratorium blijf zitten en niet zelf patiënten mag helpen.”
2. Stond je al jong stil bij je eigen gezondheid?
“Totaal niet. Zeker in mijn studententijd was ik niet roomser dan de paus, al ben ik wel altijd heel sportief geweest. Ik hockeyde fanatiek, ik squashte, tenniste, skiede en zeilde omdat ik dat leuk vond. Met voeding was ik nooit zo bezig. Later ben ik wel op mijn lijn gaan letten en in de loop der jaren heb ik alle mogelijke diëten gevolgd, vooral omdat ik slank mooier vond.”
3. Heb je ooit gezondheidsproblemen gehad?
“Nee, alleen weleens hartkloppingen door stress. Aan corona heb ik ook geen chronische klachten overgehouden. Maar ik besef nu wel nog beter dan vroeger hoe belangrijk gezondheid is en dat ik eraan moet werken.”
4. Wanneer kwam het omslagpunt?
“Toen ik als kersverse cardioloog ineens een zittend bestaan kreeg en in mijn spreekkamer vooral wijze raad gaf aan anderen. Onder het motto practice what you preach ben ik zelf ook gaan hardlopen. Eerst vond ik het verschrikkelijk, maar ik doe het nu met plezier, heb zelfs twee keer de marathon van New York gelopen. Mensen denken vaak dat het bij mij allemaal vanzelf gaat, maar echt, ik moet er hard voor werken. Sinds ik in de overgang ben zelfs nog wat harder.”
5. Hoe ga je nu om met eten?
“Af en toe ga ik naar een sterrenrestaurant, dat vind ik heel erg lekker. Maar door de week leef ik best spartaans. In mijn spreekkamer adviseer ik mensen een mediterraans dieet en daar houd ik me zelf ook aan: veel groente, weinig vlees, in plaats daarvan vis of vegetarisch. Ik leer mijn patiënten ook: als iets op de Schaal van Lekker niet boven de 8 scoort, laat het dan staan. Dat scheelt zo veel calorieën! Koekjes bij de koffie eet ik bijvoorbeeld niet, maar voor een gebakje van een goede bakkerij wil ik weleens zwichten. Dat mag best. Het gaat om de balans.”
6. Hoeveel invloed heeft je leefstijl op je gezondheid?
“Enorm veel. Tachtig tot negentig procent van alle hart- en vaatziekten is het gevolg van een ongezonde leefstijl. Voor verschillende soorten kanker geldt hetzelfde. Roken is de slechtste gewoonte, maar overmatig alcoholgebruik brengt ook grote risico’s met zich mee, net als overgewicht. Obesitas, daarvan is sprake bij een BMI boven de 30, leidt vaak tot gezondheidsschade. Met goede preventie kun je een heleboel ellende voorkomen.”
7. Is voorlichting een belangrijk aspect van jouw werk?
“Zeker, ook in mijn boeken. Mijn nieuwe boek dat dit jaar verschijnt, Hart-Hoofd connectie, gaat over de invloed van ons brein op ons lichamelijk welzijn. Stel: je hebt stress, krijgt daardoor hartkloppingen, slaapt slechter en dat leidt tot een slechter eetpatroon. Op die manier kun je ziek worden. Aandacht voor de mentale gezondheid van patiënten is essentieel, anders is het dweilen met de kraan open.”
8. Waarom heb je je gespecialiseerd in het vrouwenhart?
“Omdat er op dat terrein een wereld te winnen is. In medisch onderzoek is het mannenlichaam altijd de norm geweest, waardoor verschillen tussen het mannen- en het vrouwenhart en vooral ook tussen de symptomen bij hartproblemen lang onderbelicht zijn gebleven. We weten bijvoorbeeld allemaal wel dat een drukkende pijn op de borst kan wijzen op een hartinfarct, maar bij vrouwen kunnen juist vermoeidheid, kortademigheid of rugpijn alarmsignalen zijn. In Nederland overlijden nog steeds vrouwen doordat de signalen niet tijdig worden herkend, terwijl ik vind dat óók vrouwen recht hebben op de allerbeste medische zorg.”
9. Bij een gezonde leefstijl hoort ook voldoende ontspanning. Kun jij werk en privé goed scheiden?
“Eerlijk gezegd lopen die twee behoorlijk in elkaar over. Maar dat geeft niet, want de balans voelt goed. Ik trap ook weleens op de rem, loop bijvoorbeeld lang niet zoveel sociale activiteiten af als vroeger en ga op tijd naar bed. Een kwestie van luisteren naar je lichaam: ik wil me fit voelen.”
10. Zondig je weleens tegen je eigen regels?
“Die regels zijn niet zo streng, hoor. Behalve dat gebakje eet ik soms ook een goede biefstuk en af en toe neem ik een glaasje wijn. Onderzoekers zijn er nog niet over uit of dat ene glas nu schadelijk is of niet, maar ik vind het gewoon lekker. Bovendien kan ik maat houden. Bij mij hoeft de fles niet leeg, en de zak chips ook niet.”
Cardioloog Janneke Wittekoek (1969) is getrouwd en heeft twee volwassen kinderen. Ze richtte in 2013 HeartLife Klinieken in Utrecht op. Deze richt zich op de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten, met speciale aandacht voor vrouwen. In maart 2023 verschijnt haar zesde boek 'Hart-Hoofd connectie – hoe een leven in balans voor een gezonder hart zorgt'.
Dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine maart 2023. Abonnee worden van het blad? Dat doet u in een handomdraai!
