Oorontsteking: wat zijn de symptomen en hoe kom je ervan af?

Middenoorontstekingen komen vooral voor bij jonge kinderen en ontstaan door een verkoudheid. Een gehoorgangontsteking is een ontsteking van de huid van de gehoorgang. Deze vorm komt vooral bij volwassenen voor. Normaal gesproken wordt de gehoorgang beschermd door oorsmeer, dat vettig en zurig is. Wanneer er te weinig oorsmeer is of het oorsmeer niet goed werkt, kan de gehoorgang geïrriteerd of ontstoken raken.

Oorzaken

Het middenoor raakt meestal ontstoken doordat een verkoudheidsvirus vanuit de neus-keelholte via de buis van Eustachius in het middenoor terecht komt. De buis van Eustachius kan dicht gaan zitten, waardoor virussen en bacteriën opgesloten zitten in het middenoor.

Gehoorgangontsteking kan veroorzaakt worden door een bacterie of schimmel. De gehoorgang kan ontstoken raken door verschillende factoren die de beschermende werking van het oorsmeer aantasten. Het oorsmeer wordt minder zuur door bijvoorbeeld een hoge luchtvochtigheidsgraad. Dit is onder andere het geval in een zwembad. Daarom wordt een gehoorgangontsteking ook wel een zwemmersoor genoemd. Regelmatig gebruik van koptelefoons en oordopjes zorgen ervoor dat de gehoorgang niet goed kan luchten. Gebruik van wattenstaafjes kunnen de huid van de gehoorgang beschadigen en oorsmeer verder de gehoorgang induwen, waardoor een blokkade van oorsmeer ontstaat. De gehoorgang kan ook ontstoken raken door allergieën en irriterende stoffen als shampoo en haarlak.

Symptomen

De belangrijkste symptomen van een middenoorontsteking zijn oorpijn, koorts en een ziek gevoel. Meestal is het kind verkouden. Andere symptomen van een middenoorontsteking zijn:

• naar het oor grijpen
• loopoor: stinkend ontstekingsvocht uit het oor
• slechter horen
• veel huilen
• onrust
• prikkelbaarheid
• driftbuien
• minder drinken en eten
• buikpijn
• overgeven
• diarree

Bij een acute gehoorgangontsteking heb je vooral pijn aan het oor, soms zelfs zo erg dat slapen moeite kost. Trekken aan het oor of drukken op het kraakbeen ervoor verergert de pijn. De gehoorgang is opgezwollen en rood. Soms komt een loopoor, koorts of slechthorendheid voor. De lymfklieren in je hals kunnen opgezet zijn.

Bij een chronische gehoorgangontsteking staat jeuk op de voorgrond. De huid van de gehoorgang is droog, schilferig en korsterig. Het oor kan pijn doen; ook kan er sprake zijn van een loopoor.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Heb jij of je kind symptomen van een oorontsteking? Neem contact op met je huisarts als de klachten na een week niet minder zijn geworden, of als je erg ziek bent/je kind erg ziek is. Je huisarts vraagt naar de symptomen en doet lichamelijk onderzoek, waaronder ooronderzoek met een speciale kijker (otoscoop).

Bel je huisarts wanneer:

• Je kind jonger is dan een maand en koorts heeft.
• Je kind zieker of suf wordt.
• Het oor van het hoofd af gaat staan.
• Je kind drukpijn heeft achter het oor.
• Je kind hoofdpijn en/of nekpijn krijgt.
• Je kind heftig braakt, diarree heeft of ernstige buikpijn heeft.
• De pijn en/of koorts niet minder worden na drie dagen.
• Een loopoor na een week nog niet droog is.

Bij een gehoorgangontsteking kan je huisarts of KNO-arts (keel-neus-oorarts) een kweek afnemen om te bepalen of de ontsteking door een bacterie of schimmel veroorzaakt wordt, zodat de behandeling daarop aangepast kan worden.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren voor een middenoorontsteking zijn leeftijd (jonger dan vijf jaar) en verkouden zijn.

Risicofactoren voor een gehoorgangontsteking zijn:

• smalle gehoorgang
• vocht en warmte
• schoonmaken van de gehoorgang met wattenstaafjes
• oorpeuteren
• veelvuldig gebruik van oordopjes, koptelefoon of gehoorapparaten
• cosmetica als zeep, shampoo en haarlak
• allergieën
• huidziekten als psoriasis en eczeem

Behandeling

Bij een middenoorontsteking is goede pijnstilling belangrijk. Geef je kind paracetamol. Deze pijnstiller kun je zonder doktersrecept kopen bij de drogist of apotheek in de vorm van tabletten, drank of zetpillen. Geef paracetamol op vaste tijdstippen en wacht niet tot de pijn weer terugkomt voordat je de volgende dosis geeft. Helpt paracetamol onvoldoende? Overleg dan met je huisarts of je je kind ibuprofen of een andere pijnstiller mag geven.

Let ook op dat je kind voldoende drinkt, ook als het niet of weinig wil eten. Er is geen bewijs dat neusspray of neusdruppels met fysiologisch zout of xylometazoline helpen bij een middenoorontsteking. Is je kind erg ziek of houden de symptomen van een middenoorontsteking lang aan? Dan kan je huisarts antibiotica adviseren. Meestal is dit amoxicilline of cotrimoxazol.

Verschillende maatregelen kunnen helpen om een gehoorgangontsteking te voorkomen. Maak de oren niet schoon, gebruik geen wattenstokjes en peuter niet in je oren. Droog je oren goed af na het douchen en zwemmen. Gebruik eventueel oordopjes of watjes met vaseline wanneer je gaat zwemmen. Vermijd cosmetica, zoals shampoo of douchegel, wanneer ze je huid irriteren. Heb je vaak een gehoorgangontsteking en draag je een gehoorapparaat? Ga dan naar je audicien om te laten controleren of je gehoorapparaat goed past.

Bij een gehoorgangontsteking is de behandeling afhankelijk van de oorzaak. Bij een acute ontsteking van de gehoorgang kan je huisarts oordruppels met een zuur en een corticosteroïd voorschrijven. Eventueel moet je gedurende een dag een oortampon gebruiken om de zwelling van de gehoorgang te verminderen. Heb je een grote prop oorsmeer die de gehoorgang blokkeert? Je huisarts of KNO-arts kan de prop wegzuigen (oortoilet) of je oren uitspuiten. Heb je veel pijn? Gebruik dan paracetamol, ibuprofen of naproxen. Wanneer de gehoorgang te nauw is, kan een operatie noodzakelijk zijn.

Prognose

Bij negentig procent van de kinderen geneest een oorontsteking zonder behandeling binnen een week. De ergste pijn is meestal binnen twee tot drie dagen over; een loopoor binnen een week. Wanneer er vocht in het middenoor blijft zitten wanneer de ontsteking over is (slijmoor) kan een tijdelijke slechthorendheid ontstaan, die binnen enkele weken tot maanden weer over is.

Een gehoorgangontsteking geneest meestal binnen één tot drie weken.