Dit zegt je gezicht over je gezondheid

1. Een (licht)gele verkleuring van huid en oogwit

Een gele verkleuring van je huid en oogwit, soms met jeuk, wijst op geelzucht. Hoewel vaak gedacht wordt dat dit een ziekte is, is het eerder een symptoom dat kan voorkomen bij verschillende aandoeningen aan de lever, galblaas en galwegen. Je krijgt het door een te hoog gehalte bilirubine in het bloed. Bilirubine is een afvalstof die ontstaat wanneer je lichaam hemoglobine (rode bloedkleurstof) afbreekt uit rode bloedcellen. Deze afvalstof stapelt zich op in de huid en het oogwit, met een gelige kleur als gevolg.

Geelzucht bij baby's komt vaak voor en is ongevaarlijk. Ook het syndroom van Gilbert veroorzaakt een vorm van geelzucht. Dat is een goedaardige aandoening waarbij er een tekort is aan een leverenzym dat bilirubine omzet. Mensen die het hebben krijgen een gelige kleur tijdens periodes van bijvoorbeeld koorts/infecties, vasten, flinke lichamelijke inspanning of overmatig alcoholgebruik. Het syndroom van Gilbert is niet gevaarlijk en er is geen behandeling nodig.

Geelzucht kan ook op ernstiger aandoeningen wijzen, denk aan galstenen, een tumor in de galwegen, hepatitis A of B of levercirrise. Daarom is het altijd verstandig ermee naar je huisarts te gaan. Deze kan door middel van bloedonderzoek en eventuele aanvullende onderzoeken meer duidelijkheid geven over de oorzaak.

Symptomen van geelzucht

• Gelige teint en gelig oogwit
• Stopverfkleurige ontlasting
• Thee- of colakleurige urine
• Soms jeuk
• Soms: acute buikpijn in je bovenbuik (kolieken, bij galstenen)
• Soms: buikpijn en gewichtsverlies (bijvoorbeeld bij alvleesklierkanker)

Lees ook : dit zegt de kleur van je urine

2. Moedervlekken

Een moedervlekje boven je mond behoort tot de zeven schoonheden. Cindy Crawford en Marilyn Monroe zijn misschien wel de bekendste vrouwen met zo'n schoonheidsvlekje. Toch zijn deze pigmentophopingen iets om goed in de gaten te houden. Gewone moedervlekken – bol, zacht en egaal van kleur – worden zelden kwaadaardig. Maar er bestaan ook onrustige, atypische moedervlekken. Die kunnen uitgroeien tot een gevaarlijke vorm van huidkanker (melanoom).

Om moedervlekken te monitoren, wordt wereldwijd de (Engelse) ABCDE-regel gebruikt. Ga naar je huisarts als een moedervlek één of meer van de volgende eigenschappen heeft:

Asymmetrie: de ene helft van de vlek of moedervlek heeft een andere kleur of vorm dan de andere helft.
Border/rand: de vlek of moedervlek heeft een onregelmatige grillige rand.
Color/kleur: de vlek of moedervlek verandert van kleur of heeft verschillende kleuren.
Diameter: de  vlek of moedervlek is groter dan 5 millimeter.
Evolving/evolutie: de vlek of moedervlek jeukt, bloedt of verandert.

3. Blaasjes of zweertjes rond je mond

Heb je blaasjes op of rond je lippen die pijn doen of jeuken? Dat is waarschijnlijk een koortslip, veroorzaakt door het herpes-virus. Dat is voor de meeste mensen niet gevaarlijk, maar ga liever niet op kraambezoek als je er last van hebt. Een baby kan er namelijk wel ziek van worden. Raak de koortslip niet aan, met je handen kun je het virus van je lip in je oog brengen. Dan kun je een oogontsteking krijgen. Behandeling is in principe niet nodig, maar ter verzachting van de symptomen zijn er crèmes verkrijgbaar bij drogisterij en apotheek. Na een of twee dagen drogen de blaasjes op. Er komen korstjes. Daarna gaat de plekjes vanzelf weg, meestal binnen tien dagen.

Is de huid rond je mond rood, branderig, jeukt het en zitten kleine pukkeltjes? Dan is er sprake van dermatitis perioralis (clowns-eczeem). Dit komt meestal door zalf, crème, foams of andere producten die je gebruikt. Het is niet besmettelijk en gaat met een week of twee vanzelf over als je stopt met alle producten die je op je gezicht gebruikt.

4. Gebarsten lippen

Gesprongen, gebarsten lippen worden vaak veroorzaakt door uitdroging van de huid. Die uitdroging is heel vaak het gevolg van langdurige blootstelling aan koude en droge lucht. Ook langdurige blootstelling aan UV-stralen kan gebarsten lippen veroorzaken. Heb je een verstopte neus en adem je door je mond? Ook dat kan een oorzaak zijn. Daarnaast kan een allergie voor bepaalde bestanddelen uit cosmetica, een voedingsallergie en bepaalde geneesmiddelen zwelling en irritatie van de lippen veroorzaken. In de meeste gevallen is het op te lossen met vaseline of een goede lippenbalsem. Zorg er ook voor dat je voldoende drinkt, om de uitdroging tegen te gaan.

5. Uitslag op je wangen en neusbrug

Vlinderexantheem of vlinderuitslag, is een rode tot paarskleurige huiduitslag op de neusbrug, onder de ogen en rond de wangen. De huiduitslag is relatief symmetrisch en kan schilferig en warm aanvoelen. Het kan ook jeuken en pijnlijk en ruw zijn. Soms komt dit door de zon, maar het kan ook een bacteriële infectie, Lupus erythematosus (LE of wolfszweer), het syndroom van Bloom of de ziekte van Lyme zijn. Ga met een onverklaarbare uitslag daarom altijd even naar je dokter.

6. Roodbruine verkleuring in je nek

Zie je een roodbruine verkleuring in je nek of kaaklijn? Waarschijnlijk is dat een goedaardige huidaandoening met de naam Poikiloderma van Civatte. Dit ontstaat door een combinatie van zonschade en het gebruik van parfum of aftershave. Goed insmeren gaat het tegen. Spuit geen parfum meer in je hals en gebruik alleen ongeparfumeerde verzorgingsproducten.

7. Bleke huid met donkere kringen onder de ogen

Ben je bleek met kringen rond je ogen? Dan kan het zijn dat je oververmoeid bent en gewoon iets beter op jezelf moet letten. Maar ben je ook kortademig, duizelig, heb je hartkloppingen en hoofdpijn? Dan kan het bloedarmoede zijn. Bij klachten kan een arts het gehalte hemoglobine in je bloed laten vaststellen en zien of er sprake is van bloedarmoede. Hij of zij zal ook het ijzergehalte van je bloed controleren.

Lees ook: zo herken je een ijzertekort

8. Hangend ooglid

Het bovenooglid wordt geopend door aanspanning van de spier die vanuit de top van de oogkas naar het ooglid loopt: de levatorspier. Een hangend ooglid dat op volwassen leeftijd ontstaat is meestal het gevolg van het losraken van de aanhechting van deze spier in het ooglid, of van uitrekken van het pezige deel van de levatorspier. De verbinding tussen de spier en het ooglid is verslapt, maar de spier functioneert dus nog wel. Dit heet ptosis (blefaro-ptosis) en kan worden verholpen door de spier te hechten door middel van een ooglidcorrectie. Een ptosis is dus geen teveel aan huid. Als een overschot aan huid over de oogwimpers hangt, wordt dat dermatochalasis genoemd.

Meestal kan ptosis geen kwaad, maar het kan een symptoom zijn van zenuwproblemen, iets aan je oogkas of een probleem in je hersenen. Als ptosis van de een op de andere dag verschijnt, is het daarom raadzaam je huisarts te bezoeken. Doe dit zeker wanneer je dubbel ziet of hoofdpijn krijgt.

9. Gele plekken op je oogleden

Zie je een gelige, plaatselijke vetstapeling op je oogleden? Dat is een xanthelasma (xanthelasma palpebrare). Het komt het meest voor in de binnenooghoeken, vaak aan beide kanten. Xanthelasma is een stoornis in de (plaatselijke) vetstofwisseling, die het meest voorkomt bij vrouwen in of na de overgang. Het kan in de familie zitten, maar komt ook voor bij mensen met diabetes, bij aandoeningen van de galwegen en bij problemen met het cholesterol. Het wordt meestal verwijderd om cosmetische redenen en kan geleidelijk terugkomen. Heb je ze? Ga dan toch maar even bij de dokter langs.

10. Grijsbruine of donkerbruine vlekken in je gezicht

Melasma (chloasma) is een pigmentstoornis waarbij grillige donkerbruine of grijsbruine vlekken ontstaan in het gezicht. De vlekken zijn matig tot scherp begrensd en meestal grillig van vorm. Melasma komt met name voor op het voorhoofd, de wangen, de slapen, rond de ogen en op de bovenlip. Soms zijn de vlekken ook in de hals en op de onderarmen aanwezig. Het wordt ook wel zwangerschapsmasker genoemd, omdat het vaak tijdens de zwangerschap wordt gezien. Melasma komt voornamelijk voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd en is niet besmettelijk. Mannen kunnen het echter ook krijgen. Hormonale factoren spelen waarschijnlijk de belangrijkste rol bij het ontstaan van melasma. Sommige anticonceptiepillen kunnen ook melasma veroorzaken of verergeren. Overmatige blootstelling aan UV-stralen kan ook meespelen. Andere factoren die in verband zijn gebracht met melasma zijn erfelijke factoren, het gebruik van bepaalde cosmetica en sommige anti-epileptische geneesmiddelen. Behandeling kan met geneesmiddelen, laser, camouflagetherapie, peelings en blekende crèmes. Na een zwangerschap verdwijnen de vlekken overigens vaak vanzelf.

11. Haar op ongebruikelijke plaatsen

Haren op je kin of bij mannen rond de oren en wenkbrauwen: het zijn gewone tekenen van veroudering. Ben je een jonge vrouw en jongere vrouwen kan gezichtshaar een teken zijn van het polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS), dat vaak dwars ligt bij een kinderwens. Bij overbeharing in het gezicht is het daarom voor jonge vrouwen belangrijk naar de huisarts te gaan. Ook een grote hoeveelheid puistjes op de kin kunnen wijzen op PCOS.