7 vragen over zien

1. Waar komt dat vliegende vlekje vandaan?

Sinds kort zie ik een donker, vliegend vlekje met mijn linkeroog. Soms kan ik het van links naar rechts 'sturen'. Wat is het precies?

Oogarts Tjeerd de Faber:  "Je omschrijft 'mouches volantes' ofwel zwevende vliegjes. Het oog is opgevuld met een soort gelatine (het glasvocht) en dat kan als je ouder wordt een beetje krimpen. Op de plek waar het gekrompen is, zie je dan draadjes of kriebelige vormpjes. Bij het draaien van de ogen bewegen deze vlekjes mee, daarna keren ze weer op dezelfde plek terug. Ze kunnen hinderlijk zijn, maar het gezichtsvermogen wordt er niet minder door. Het is een normaal verouderingsverschijnsel en er hoeft niets aan te worden gedaan.

Mouches volantes kunnen wel een voorbode zijn van problemen met het netvlies. Als het glasvocht krimpt, kan het namelijk gaan 'trekken' aan de binnenbekleding van het oog. Er kunnen dan gaten ontstaan in het netvlies. Zie je lichtflitsen, dan kan hier sprake van zijn. Ga dan zo snel ­mogelijk naar de huisarts en vraag een verwijzing naar de oogarts."

2. Hoe komt het dat ik na de staaroperatie slechter lees?

Vorig jaar zijn mijn ogen behandeld voor staar. Sindsdien kan ik erg slecht lezen, ondanks de bril met varifocus glazen die ik al een tijdje draag. Ik ben al drie keer teruggeweest bij de specialist. Telkens wordt de bril aangepast, maar niets helpt.

"Heeft de arts al geopperd om een ander soort bril aan te schaffen? Soms kan een ­multifocale bril uitkomst bieden, maar een aparte leesbril kan ook helpen. Deze brillen hebben een groter leesgedeelte in het glas, waardoor lezen comfortabeler wordt."

3. Helpt meer licht echt beter dan een sterkere bril?

Ik draag al jaren een bril, maar sinds enige tijd kan ik daarmee ’s avonds niet meer goed zien. Ik zie dan geen verschil tussen donkerblauw, donkergroen en donkergrijs. Soms zie ik alleen lijnen in plaats van letters. Tijdens het lezen heb ik de neiging één oog dicht te knijpen. De opticien zegt dat ik geen sterkere glazen nodig heb, omdat mijn ogen niet noemenswaardig achteruit zijn gegaan. Volgens hem heb ik ’s avonds alleen meer licht nodig.

"Bij normale veroudering hoort dat je in het schemer minder contrast kunt zien. Uit jouw klachten maak ik op dat je met beginnende staarvorming te maken hebt. Staar verergert de problemen met contrasten zien. De oogarts kan je ogen hier verder op controleren. Voor nu helpt meer licht inderdaad om duidelijker te zien. De pupil wordt dan nauwer, waardoor je op een grotere afstand toch scherp kunt zien. Door het dichtknijpen van één oog kan het beeld ook scherper worden. Dit berust op hetzelfde principe."

4. Wat kan ik doen aan nachtblindheid?

Ik vind het lastig om in het donker auto te rijden: ik zie bijna niets. Is er iets te doen aan deze nachtblindheid? Ik draag contactlenzen.

"Veel mensen die een bril of contactlenzen dragen, kunnen ’s nachts minder goed zien. Vaak wordt dit nachtblindheid genoemd, maar dat is een vrij zeldzame aandoening waarbij het netvlies niet goed functioneert. Dat je in het donker minder goed ziet, komt doordat de pupil in het donker groter is en dat geeft minder scherptediepte. De oplossing is simpel: je hebt in het donker een sterkere bril nodig dan overdag. Laat deze door de opticien of oogarts aanmeten. Een leesbril is hiervoor geen oplossing. Soms helpt het om in de auto wat binnenverlichting aan te zetten. De pupillen worden daardoor nauwer en als gevolg daarvan wordt het beeld scherper."

5. Zal ik mijn implantlens weer laten weghalen?

Enkele jaren geleden ben ik geopereerd aan staar. Ik heb toen gekozen voor een varifocale implantlens met leesgedeelte. Ik heb ontzettend veel spijt van die keuze. ’s Avonds, als de lampen aan zijn, zie ik constant lichtgevende spinnenwebben. Ze bewegen als ik mijn hoofd beweeg. Soms word ik er misselijk van. Men had gezegd dat ik halo’s zou kunnen zien, maar dat het zo erg was, wist ik niet. De oogarts vindt het ook heel erg en zegt dat dit bij 3 procent van de patiënten met deze lens voorkomt. De lens er weer uit halen vindt hij een te groot risico. Wat nu?

"Deze klachten worden veroorzaakt door een cirkelvormig 'lijntje' in dit type implantlens. De meeste patiënten wennen hier snel aan, maar een enkeling blijft langere tijd last houden. Een oplossing is een andere implantlens zónder leesgedeelte te laten plaatsen. Maar dit kan gepaard gaan met complicaties, zoals de oogarts terecht opmerkt. Er is een kans dat je alsnog aan de implantlens went."

6. Bestaat er één bril voor al mijn bezigheden?

Sinds twee jaar heb ik een bril van -2,5 waarmee ik op afstand goed zie. Maar voor afstanden korter dan een meter kan ik die bril niet gebruiken: dan is hij te sterk. Als ik achter de computer zit, gebruik ik een oude bril van -1,5 en dat gaat prima. Alleen: die is weer niet geschikt om de post, boeken, tablet of smartphone mee te lezen. Dat doe ik allemaal zonder bril en dat gaat goed. Is er voor mij één oplossing die voor alles werkt, of blijft het aanmodderen?

"Een bril met diverse leesafstanden is voor jou een oplossing. De meeste mensen kunnen goed overweg met varifocus glazen. Anderen kiezen voor multifocale glazen. De opticien kan je uitleg geven en uittesten wat voor jou het best is."

7. Is er een remedie voor mijn droge ogen?

Ik heb veel last van droge ogen, onder andere door een schildklierafwijking. Vier tot zes keer per dag gebruik ik kunsttranen en voordat ik ga slapen verzorg ik mijn ogen met zalf. Wat kan ik nog meer doen?

"Ooggel is een mogelijkheid. Dit is met en zonder recept te koop. Ook kan een gespecialiseerd optometrist een 'oogkappenbril' maken; de zijkanten hiervan zijn afgesloten zodat minder tranen verdampen. Een andere mogelijkheid is het plaatsen van kleine plugjes in de afvoerbuisjes van tranen. De weinige tranen die je hebt, zullen dan niet meer weglopen; zo blijft het oog langer vochtig. Dit is een kleine ingreep die met plaatselijke druppelverdoving gedaan kan worden."