Alles over de beugel

De letterlijke vertaling van orthodontie is 'rechte tanden'. Maar om die rechte tanden te krijgen, wordt er wel een offer gevraagd: het dragen van een beugel.

Ontwikkeling van het gebit

De ontwikkeling van een gebit duurt jaren. Het eerste tandje breekt meestal tussen de vijfde en de negende maand door en pas rond het achttiende jaar is het volwassen gebit compleet.

Tijdens al die jaren kan er het een en ander misgaan. Bijvoorbeeld door aangeboren afwijkingen, erfelijke factoren en ongelukken, maar ook door duimzuigen, vroegtijdig verlies van melktanden en het ademen met open mond.

Makkelijker kauwen en bijten

Als het gebit niet in staat is om deze problemen zelf op te lossen, komt de beugel als hulpmiddel om de hoek kijken. Een beugel moet tanden en kiezen zó aansluiten dat ze weer recht op elkaar gaan staan. Dat ziet er niet alleen beter uit, maar is ook goed voor het functioneren van het gebit.

Als de tanden en kiezen beter op elkaar passen, is het makkelijker kauwen en bijten. Bovendien kunnen de lippen dan beter op elkaar aansluiten en is het makkelijker om het gebit te onderhouden.

Verschillende beugels

Het dragen van een beugel duurt gemiddeld twee tot drie jaar. Dat is dus even doorbijten voor een mooi gebit. Volwassen dragers hebben het nadeel dat ze geen kaakgroei meer hebben, waardoor een chirurgische ingreep soms alsnog noodzakelijk is na het dragen van een beugel. Een beugel heeft dan ook vooral succes bij kinderen in de leeftijd van 10 tot en met 15 jaar.

Er zijn vele soorten beugels, die globaal te onderscheiden zijn in:

• uitneembare beugels
• buitenbeugels
• vaste beugels
• bijzondere beugels
• retentie- of afbouwbeugels

Uitneembare beugel

Uitneembare beugels kunnen uit het gebit worden genomen. Ze zijn meestal gemaakt van een plastic plaatje met metalen draden. Via deze draden wordt er kracht uitgeoefend op de tanden en kiezen, die daardoor langzaam van stand zullen veranderen.

Ook een blokbeugel, ook wel activator genoemd, is een uitneembare beugel. Deze beugel is gemaakt om de groei van de onderkaak te begeleiden of te sturen: een klusje dat binnen een half jaar tot een jaar geklaard moet zijn. Uitneembare beugels mogen niet worden gedragen tijdens eten, sporten en tandenpoetsen.

Buitenbeugel

De buitenbeugel heet officieel headgear en is de gevreesde 'buitenboordmotor', waarbij het overduidelijk is dat je een beugel draagt. Deze beugel bestaat uit een metalen gezichtsboog die wordt bevestigd aan metalen bandjes die vastzitten aan de bovenste achterkiezen. De gezichtsboog is verder verbonden door een band die om het hoofd zit.

De buitenbeugel oefent kracht uit op de bovenkaak, waardoor er een groeibegeleidend effect wordt verkregen. De buitenbeugel kan ook kracht uitoefenen op de achterste kiezen. Die zullen hierdoor naar achteren worden verplaatst. Net als de uitneembare beugel mag ook de buitenbeugel niet worden gedragen tijdens eten, sporten en tandenpoetsen.

Vaste beugel

De vaste beugel wordt ook wel slotjesbeugel genoemd, omdat hij werkt door middel van slotjes. De slotjes zijn verbonden door een metalen draad, waardoor er kleine druk wordt uitgeoefend op tanden en kiezen.

De hoeveelheid kracht is per tand of kies af te stellen. De slotjes zijn er in allerlei soorten en maten, waaronder tandkleurige. Een vaste beugel blijft altijd zitten, ook tijdens eten, sporten en tandenpoetsen.

Bijzondere beugels

Er is een aantal beugels die niet te vergelijken zijn met de andere in dit overzichtje. Dit zijn de bijzondere beugels en de bekendste daarvan is de snelle kaakverbreder. Deze beugel wordt gebruikt om de bovenkaak te verbreden, zodat er meer ruimte ontstaat voor de blijvende tanden en kiezen. En dat gebeurt snel: binnen een maand. Dit is overigens wel erg pijnlijk.

Retentie- of afbouwbeugel

Als een beugel zijn werk heeft gedaan, is de behandeling nog niet helemaal afgelopen. Wanneer tanden en kiezen na het verwijderen van de beugel 'hun vrijheid weer terugkrijgen', zullen ze altijd wat bewegen.

Om ervoor te zorgen dat dat niet te veel gebeurt, is er de retentie- of afbouwbeugel. Deze moet in de meeste gevallen 's nachts worden gedragen om ervoor te zorgen dat alles op zijn plek blijft.

Er zijn ook vaste retentiebeugels (de spalk): een metalen draadje dat aan de achterkant van de voortanden wordt gelijmd, waardoor deze niet meer kunnen bewegen.

Kosten

De kosten van een volledige beugelbehandeling verschillen per leeftijd en gebit, maar over het algemeen komt het neer op 2500 à 3000 euro. Het is handig om even in de verzekeringspapieren te duiken om te kijken of de kosten voor beugelbehandelingen worden vergoed. Deze vallen onder de noemer 'orthodontie'.