Boekrecensie: Ons creatieve brein

Hoe de omgeving je hersenen beïnvloedt

Getty Images

Ieder brein ontwikkelt zich op een unieke wijze. Hersenonderzoeker Dick Swaab beschrijft in ‘Ons creatieve brein’ wat je tot een mens maakt: de interactie van de hersenen met je omgeving. Ben jij nieuwsgierig naar de kracht van kunst en haar invloed op de ontwikkeling van de mens? Swaab laat je zien hoe je brein in elkaar zit.

Alles wat je kan als mens, ontstaat in je brein. Je omgeving draagt bij aan de ontwikkeling hiervan. En de manier waarop de hersenen zich ontwikkelen, beïnvloedt bijvoorbeeld je beroepskeuze. Het werkt ook andersom: je beroep heeft dito effect op de structuur, functie en daarmee de ontwikkeling van je hersenen. Je brein heeft effect op je omgeving en je omgeving heeft effect op je brein. Deze wisselwerking bespreekt Swaab uitgebreid.

Kunst

Daarnaast vertelt de neurobioloog over de totstandkoming van creativiteit. Dit speelt zich allemaal af in de hersenen. Kunst is een relatief nieuw onderzoekveld in de neurowetenschap. Swaab legt een duidelijke link tussen het brein en het creëren van kunst. Wat voor werking hebben hersenziekten op de creaties van kunstenaars? Hij behandelt ook de belevenis. Want waarom wekt kunst soms emoties op? Het antwoord op deze en andere vragen vind je in Ons creatieve brein.

Kunst is niet alleen een belangrijk onderdeel in onze cultuur, maar heeft ook een therapeutische waarde. Zo zou een liedje dat je zelf hebt uitgekozen, je angst en pijn kunnen verminderen.

Talent
Getty Images

Of je creatief bent aangelegd of niet, is al vastgelegd toen je een baby was. Bij je geboorte zijn bepaalde delen in je brein groter dan andere. Dit beslist waar je talenten liggen, maar ook waar je minder goed in bent. Als je heel creatief bent maar in een grote stad altijd de weg kwijtraakt, dan is het creatieve gedeelte in je brein groter dan het gedeelte dat je richtingsgevoel bepaalt.

Als je niet bent voorzien van het creatieve gen, hoef je volgens de hersenonderzoeker niet te treuren. Door iets vaak te herhalen, te leren of te doen, maak je nieuwe verbindingen in je brein. Zo kan je je creatieve centrum vergroten.

Creatief

Ondanks de titel besteedt Swaab niet veel bladzijdes aan creativiteit. Hij legt uit welke factoren invloed hebben op je creativiteit en wanneer een prikkel – het ingrediënt voor creatieve uitspattingen – wel of niet binnenkomt. Hij vertelt meer over het ervaren van kunst. Zo weet je na het lezen van dit boek wat diverse soorten muziek met je brein doen en wat er in je hersenen gebeurt als je een schilderij bekijkt.

Wij zijn ons brein

Je vindt veel onderwerpen terug die Swaab ook in zijn eerste boek, ‘Wij zijn ons brein’, heeft besproken. Denk aan de vrije wil, alzheimer, de dood, schizofrenie, religie en homoseksualiteit. Kritiek op zijn eerste boek verweeft hij op een eigen manier in deze bloemlezing, maar hij houdt vast aan zijn eigen standpunten.

Dick Swaab is de bekendste neurobioloog van Nederland. Hij was dertig jaar directeur van het Nederlands Instituut voor Hersenonderzoek en is oprichter en directeur van de Nederlandse hersenbank. Ook is hij hoogleraar neurobiologie in Amsterdam en Hangzhou (China). Zijn boek Wij zijn ons brein verscheen in vijftien landen: alleen in Nederland werden al meer dan 400 duizend exemplaren verkocht.