Hoofdluis uit je haar

Wat is hoofdluis?

De hoofdluis (ookwel pietje genoemd) is een parasiet en leeft van mensenbloed. Hij zoekt graag warme plekjes, zoals achter de oren, in de nek of onder een pony. Naast het hoofdhaar kan een luis ook voorkomen op de wenkbrauwen, wimpers of in de baard. Het beestje leeft vlakbij de hoofdhuid, waaruit het bloed opzuigt om zich te voeden.

Een hoofdluis is ongeveer 3 millimeter groot - vergelijkbaar met een sesamzaadje - en grijsblauw van kleur. Als de luis net bloed opgezogen heeft is hij roodbruin. Mensen en alle diersoorten hebben een eigen luissoort. De luizen van honden of katten bijvoorbeeld kunnen op mensen niet overleven.

Wat zijn neten?

Een vrouwelijke luis legt elke dag vijf tot zes eitjes: neten. Deze eitjes zijn ongeveer 1 millimeter groot en zijn doorzichtig of grijswit. Het lijkt een beetje op roos, maar neten blijven aan je haren kleven, terwijl roos los zit.

Levende neten zitten tot zo'n 2 centimeter van de haarwortel. Neten die op grotere afstand zitten leven niet meer of zijn al uitgekomen. De hoofdluis komt namelijk na 7 tot 10 dagen uit het ei en kan dan kruipen en zich verspreiden. Na nog eens 7 tot 10 dagen is de luis volwassen en kan hij zich voortplanten. Een luis leeft ongeveer een maand.

Symptomen: jeuk en neten

Een van de eerste verschijnselen van hoofdluis is jeuk. Deze wordt veroorzaakt door het speeksel dat de luis in de hoofdhuid achterlaat als hij bloed opzuigt. Ook de wondjes die ontstaan kunnen jeuk geven. Niet iedereen met hoofdluis krijgt echter jeuk. Daarnaast is hoofdluis makkelijk te herkennen aan de neten.

Hoofdluis is beslist geen drama. Het is betrekkelijk onschadelijk, maar kan wel veel jeuk geven. Door krabben kunnen infecties ontstaan, dus het is van belang om de nagels zo kort mogelijk te houden. Het krijgen van hoofdluis heeft helemaal niets te maken met lichamelijke hygiëne.

Hoe ontstaat hoofdluis?

Hoofdluizen worden overgebracht door direct contact met iemand met hoofdluis. Dit kan gebeuren tijdens het spelen of via besmette kledingstukken, zoals mutsen of jassen. Luizen kunnen alleen lopen, niet springen. Kinderen tussen de 3 en 12 jaar krijgen vaak hoofdluis omdat ze tijdens het spelen met de hoofden vaak dicht bij elkaar zijn. Dit betekent echter niet dat volwassenen geen hoofdluis kunnen krijgen.

Na de vakantie lijkt het vaak alsof er luizenplagen zijn doordat veel kinderen op school gecontroleerd worden. Hoofdluis komt niet zo zeer vaker voor na de vakantie, maar wordt simpelweg vaker ontdekt.

Hoe ontdek je het?

Als je kind last heeft van jeuk of als er hoofdluis in de omgeving voorkomt is het belangrijk om minimaal een keer per week alle gezinsleden te controleren. Hoe eerder je de aanwezigheid van eventuele luizen en neten ontdekt, des te sneller kun je het bestrijden. Kinderen hebben namelijk ook vaak hoofdluis zonder dat ze het weten.

Als je controleert, kijk dan goed tussen de haren, achter de oren, onder de pony en in de nek. Hoofdluizen kun je zien bewegen, de neten zitten aan het haar vast. Alleen kijken is echter niet voldoende. Kam het haar met een luizenkam of andere fijntandige kam boven een stuk wit papier of de wasbak. De luizen kunnen dan op het papier of in de wasbak vallen. Wanneer je controleert zonder te kammen, is de kans groot dat je luizen mist.

Maatregelen bij hoofdluis

Bij een besmetting is het belangrijk om de school van het kind te informeren, zodat passende maatregelen genomen kunnen worden. Informeer eventueel ook de kinderopvang, (sport)club, opa's en oma's, de oppassen en ouders van vrienden. Controleer ook alle gezinsleden, maar behandel alleen als er daadwerkelijk sprake is van hoofdluis.

Voor het wassen van beddengoed, knuffels, jassen, dassen, mutsen en petten en het stofzuigen van de auto is onvoldoende wetenschappelijk bewijs en dit lijkt dan ook niet nodig. Een hoofdluis die niet meer op een hoofd zit, kan namelijk niet lang overleven. Ook het gebruik van een luizencape of luizenzak draagt niet bij aan het voorkomen van de verspreiding van hoofdluis.

Behandeling

Je kunt hoofdluis op drie verschillende manieren behandelen:

1. Uitkambehandeling

Kam twee weken lang elke dag het natte haar met een netenkam, in combinatie met crèmespoeling. Zorg hierbij ervoor dat het haar door en door nat is en houd het hoofd voorover boven een wasbak of stuk wit papier. Kam het haar vervolgens van achter naar voren. Vastgeplakte neten kun je met je nagels verwijderen of losweken door te deppen met azijn. Veeg tijdens de kambeurt de kam regelmatig af. Na afloop spoel je de crèmespoeling uit haar en maak je de kam schoon met water en zeep.

Het is belangrijk om deze behandeling twee weken vol te houden. De neten zijn namelijk moeilijk te verwijderen en het duurt 7 tot 10 dagen voordat uit de neet een hoofdluis komt. De jonge hoofdluis kun je wel gemakkelijk verwijderen, dus als je twee weken lang dagelijks kamt verwijder je alle hoofdluizen voordat ze nieuwe eitjes kunnen leggen.

2. Uitkambehandeling in combinatie met antihoofdluismiddel

Als alleen kammen niet heeft gewerkt, kun je de kambehandeling herhalen in combinatie met een antiluizenlotion. Je kunt het beste kiezen voor een middel met dimeticon. Er zijn in Nederland ook middelen verkrijgbaar met malathion en permetrine, maar tegen deze stoffen is de hoofdluis steeds vaker resistent. Tegen lotions met dimeticon is geen resistentie mogelijk omdat het middel een andere werking heeft: het verstikt de luis. Lotions en shampoos kun je kopen bij de drogist of apotheek.

Volg bij het gebruik van een antiluizenmiddel altijd de bijsluiter. De combinatie met de uitkambehandeling staat echter niet altijd in de bijsluiter vermeld, maar is wel belangrijk. Meestal moet je de lotion of shampoo na een week nog een keer gebruiken.

Bij de behandeling met een antihoofdluismiddel is het belangrijk om te vragen naar bijwerkingen. Kinderen met hooikoorts, COPD of eczeem kunnen gevoelig zijn voor één van de werkzame stoffen.

3. AirAllé

De AirAllé is een speciaal apparaat dat luizen en neten doodt door ze uit te drogen. Het apparaat is ook geschikt voor haarsoorten die moeilijk te kammen zijn. Een behandeling met AirAllé kan echter wel alleen door professionals worden gedaan bij kinderen ouder dan 4 jaar.

Na de behandeling

In principe is de hoofdluis na een behandeling weg, maar als je kort daarna weer hoofdluis ontdekt, hoeft dit niet te betekenen dat de behandeling niet gewerkt heeft. Er kan ook sprake zijn van een nieuwe besmetting. Daarom is het ook zo belangrijk dat op school, het kinderdagverblijf of sportclubs ook maatregelen worden genomen.