Zweet: het hoe en waarom

Zweten - ook transpireren genoemd - doen we de hele dag. Het produceren van zweet is belangrijk bij het op peil houden van onze lichaamstemperatuur. Door te zweten raak je overtollige warmte kwijt. Al die kleine druppels verdampen op je huid en daardoor koel je af.

Zweetplekken onder oksels

Slechts 1 procent van al het transpiratievocht komt onder je oksels vandaan. Toch is het een beruchte plek voor zweet. Dat komt door de slechte ventilatie. Het vocht verdampt minder snel dan op de rest van het lichaam. Hierdoor lijkt het alsof je alleen onder je oksels zweet. Wel zitten er onder je oksels ook de meeste zweetklieren. Toch komen de zweetklieren over het hele lichaam voor. Per dag scheiden de zweetklieren gemiddeld een liter vocht uit. Bij zware inspanning of extreem warm weer, transpireren we meer. Dat kan oplopen tot wel 10 liter per dag. Ons lichaam kent twee soorten zweetklieren: de eccriene en de apocriene.

Eccriene zweetklieren

De eccriene zweetklieren komen over het gehele lichaam voor. Je hebt er zo'n twee tot vijf miljoen. Deze zweetklieren spelen vooral een rol bij de regulatie van de lichaamstemperatuur. Wanneer het lichaam oververhit raakt door inspanning of koorts zorgen de eccriene zweetklieren er voor dat de oppervlakte van de huid vochtig wordt en gemakkelijke afkoelt.

De tweede functie van eccriene zweetklieren is het vochtig maken van de handpalmen. Hierdoor heb je op belangrijke momenten meer houvast. Bij overvloedige zweetproductie gaat het positieve effect van betere grip echter weer verloren.

Tot slot worden de eccriene zweetklieren ook wel aangezet tot zweetproductie bij nervositeit of emotie. Vooral de kliertjes in het gezicht en in de handpalmen worden dan actief. Dit is meer 'koud' of 'klam' zweet. In eerste instantie krijg je het flink warm en stijgt het bloed naar je wangen, maar even later gaat er juist meer bloed naar de rest van het lichaam. En dan krijg je het juist koud.

Apocriene zweetklieren

De apocriene klieren zijn de zweetklieren die de bekende zweetlucht verspreiden. Deze kliertjes vind je maar in bepaalde regio's van de huid. Dit zijn de oksels, de huid rond de anus en rond de tepels. Bij kinderen zijn deze apocriene zweetklieren nog niet ontwikkeld, dat begint pas in de puberteit onder invloed van geslachtshormonen.

Tot het moment dat het olie-achtige zweet uit de klieren aan de oppervlakte van de huid komt is het geurloos. Op het huidoppervlak wordt het zweet door bacteriën omgezet in substanties die de karakteristieke zweetgeur hebben. Apocrien zweet wordt de hele dag door in kleine hoeveelheden geproduceerd. Inspanning en emoties hebben daar nauwelijks invloed op.

Deze zweetlucht kan wel emoties oproepen, maar meestal zijn die emoties niet heel positief. In sommige situaties kan de lucht echter wel seksuele gevoelens opwekken of versterken.

Natuurlijk

De een zweet van nature meer dan de ander. Als je overmatig zweten zich tot inspanning en warmte beperkt is dit heel normaal. Wanneer je veranderingen bij jezelf ziet, bijvoorbeeld als je ook in rust gaat zweten, dan kan het verstandig zijn om een arts te bezoeken.

Ook nachtelijk zweten kan een teken zijn dat er iets anders aan de hand is. Bijvoorbeeld een infectie, diabetes, een te hard werkende schildklier, overgewicht of de overgang. Zweten kan ook een bijwerking zijn van medicijnen.