5 vragen over... ADHD in de puberteit

Doeners in plaats van denkers

Getty Images

Lang niet alle kinderen groeien over ADHD heen. Ongeveer 3 tot 5 procent van de Nederlandse jongeren heeft er nog steeds last van. Dat kan de puberteit extra pittig maken, ook voor hun ouders. Psycholoog Anneke Eenhoorn schreef daarom 'Chaos in je hoofd', het eerste boek met informatie voor jongeren met AD(H)D. Ze beantwoordde voor Gezondheidsnet vijf vragen over ADHD bij pubers.      

1) Hoe herken je ADHD bij pubers?

ADHD’ers hebben vaak problemen met de executieve functies. Deze functies zijn de regelfuncties van je hersenen. Ze zorgen ervoor dat je je eigen gedrag kunt regelen en besturen. Je werkgeheugen, responsinhibitie en taakswitching zijn voorbeelden van executieve functies. Juist deze doen het minder goed als je ADHD hebt.

Jongeren met ADHD zijn vaak erg druk, kunnen zich moeilijk concentreren en doen impulsief. Ze kunnen vaak minder goed onthouden wat ze moeten doen. Ze vinden het moeilijk om hun gedrag te stoppen als dat nodig is en ze vinden het lastig om hun gedrag aan te passen als de situatie verandert. ADHD’ers hebben snel het gevoel dat er te veel om ze heen gebeurt. Ze ervaren sneller stress.

2) Welke typen AD(H)D zijn er?

Als je zowel last hebt van aandachtsproblemen, impulsiviteit en hyperactiviteit, heb je ADHD van het gecombineerde type. Dit type komt het meeste voor.

Ben je iemand met een slecht afgestemde concentratie dan heb je ADD, of ADHD van het onoplettende of aandachtsgestoorde type. Je komt op anderen vaak dromerig en afwezig over.

Kun je je redelijk concentreren, maar ben je vooral druk en impulsief, dan past ADHD van het overwegend hyperactieve, impulsieve type het beste. Dit type komt echter maar weinig voor.

Het kan ook zijn dat je van alles een beetje hebt, maar niet genoeg om van een van de genoemde stoornissen te kunnen spreken, dan heb je ADHD niet anders omschreven (ADHD NAO).

3) Wat kun je doen als je vermoedt dat je puber ADHD heeft?

Spreek met je puber, je mede-opvoeders, goede vrienden en school over je zorgen. Als je zorgen worden gedeeld is het goed om samenspraak met je puber en de huisarts een onderzoek te overwegen. Omdat er best wat bij komt kijken om echt te kunnen spreken van ADHD, is het goed om een onderzoek te laten uitvoeren door een ADHD-deskundige.

4) Wat zijn de pluspunten van ADHD'ers?

Jongeren met ADHD hebben van zichzelf enkele extra’s die vaak mooi uit kunnen pakken. Zo zijn ze vaak:

  • Onbevangen. Je stapt op mensen af om ze iets te vragen of te zeggen en zo heb je vaak wonderlijke ontmoetingen. Je denkt niet eerst na of je iets aan iemand zal vragen, je vraagt het gewoon.
  • Behulpzaam: jij draagt de tas wel even naar huis van een oudere mevrouw of helpt een kind met het zoeken naar zijn kat.
  • Doeners in plaats van denkers: Jij zal niet eindeloos nadenken of je wel of niet een eind gaat fietsen. Je bent al opgestapt en weggecrost. Jij zal reizen maken die je vrienden niet aandurven en beslissingen nemen die anderen doen huiveren. Het leven van iemand met ADHD is bijna nooit saai.
  • Vrolijk, spontaan en grappig.
  • Ondernemend, energiek en enthousiast.
  • Creatief.

Als jongere met ADHD ben je vaak iemand die eigengereid in het leven staat. Je neemt niet zo makkelijk iets van iemand aan zonder eerst eens zelf te testen of het wel klopt. Je bent zeker geen meeloper, eerder een vrijdenker die kleur geeft aan al het saaie om ons heen. Er zijn verschillende bekende mensen die hun ADHD dan ook zien als een gave en niet alleen als een handicap. Denk daarbij bijvoorbeeld aan Jochem Myer, cabaretier en Pierre Wind, chef-kok.

5) Hoe kun je als ouder het beste omgaan met pubers die AD(H)D hebben?

Heel kort door de bocht; vraag hulp, blijf positief, hou vol, biedt duidelijkheid en structuur en geef heel veel complimenten. En lees ADHD bij kinderen, daar staan echt veel handige tips in.

Anneke E. Eenhoorn werkt als senior psychotherapeut en klinisch psycholoog veel met kinderen die ADHD hebben. Bovendien is Anneke bedenker van 'Joep Loep', een training voor kinderen met ADHD. Eerder verscheen haar boek ADHD bij kinderen. Ze is moeder van twee pubers die allebei ADD hebben.