Bestaat gezond verzadigd vet?
Soms worden aan exotische producten allerlei gezondheidsvoordelen toegedicht. Kokosolie is hier een goed voorbeeld van. Kloppen deze (v)oordelen eigenlijk? Daarover spraken we met Patricia Schutte van het Voedingscentrum.
1. Onverzadigd vet is gezond, verzadigd vet is ongezond, zo is de ‘regel’. Van kokosolie wordt echter gezegd dat het juist gezonde verzadigde vetten bevat, doordat de vetzuren middellang van grootte zijn. Klopt dit?
"Nee. Ook al is kokosolie plantaardig vet, het bevat vooral verzadigd vet. Het grootste deel daarvan is laurinezuur, oftewel C12:0. Laurinezuur verhoogt het LDL-cholesterol en is daarom - net als de andere verzadigde vetten - ongezond.
Sommige mensen stellen dat laurinezuur een ‘gezonder’ verzadigd vet zou zijn. Hiervoor bestaan geen goedgekeurde gezondheidsclaims van de Europese Voedselveiligheidsorganisatie EFSA. Er is dus onvoldoende bewijs voor.
In een rapport van de EFSA (2010) over vetten staat wel dat er mogelijk verschillen kunnen zijn tussen de verschillende soorten verzadigd vet. Het gaat hierbij om het effect op de lipoproteïne in het bloed. Het rapport stelt echter ook dat er momenteel onvoldoende onderzoeksdata beschikbaar zijn om hier uitspraken over te kunnen doen. "
2. Kokosolie zou ook andere gezondheidsvoordelen hebben. Zo zou het laurinezuur in de olie een wapen zijn tegen virussen en bacteriën, waardoor het werkt tegen bijvoorbeeld chlamydia en maagproblemen. In hoeverre zijn deze gezondheidsvoordelen wetenschappelijk onderbouwd?
"Eigenlijk geldt hiervoor hetzelfde als bij de vorige vraag: voor laurinezuur bestaan geen goedgekeurde gezondheidsclaims. Wel zijn er aanwijzingen dat laurinezuur dergelijke gezondheidsvoordelen heeft, maar waar het om gaat is dat het effect bij de mens moet zijn aangetoond. En dat is nog niet het geval, vandaar dat de EFSA de claim niet heeft goedgekeurd."
3. Kokosolie wordt gezien als hulpmiddel bij het afvallen: het stimuleert de verbranding en heeft een verzadigend effect. Is dit waar?
"Nee, ook voor dit effect bestaat op dit moment nog geen goede wetenschappelijke onderbouwing."
4. Klopt het dat kokosolie de meest stabiele vorm van vet is en dat kokosolie daarom uitermate geschikt is om in te bakken en zelfs te frituren?
"Kokosolie is inderdaad geschikt om in te bakken en braden, en zelfs om in te frituren. Volgens de huidige maatstaven is het echter ongezond verzadigd vet. Wij adviseren dit dus niet."
5. Hoe zit het precies met vervuilde kokosolie, is daar veel sprake van?
"Voor alle voedingsproducten die in de Europese Unie op de markt komen, gelden strenge eisen waaraan leveranciers moeten voldoen. Een van die eisen heeft te maken met verontreinigingen. In verschillende wetten staan eisen voor maximale hoeveelheden aan dioxines, PCB’s (polychloorbifenyl), dioxine-achtige PCB’s, bestrijdingsmiddelen enzovoort. Op basis van zogeheten grondstofcertificaten is te traceren welke kokosolie waar vandaan komt. Dus met die vervuilingen zal het wel meevallen."
