Chronische hoest

Hoesten kan je beschouwen als een beschermingsmechanisme van het lichaam. Door te hoesten, blaas je slijm en ziektekiemen namelijk uit de luchtwegen. Een hoestsalvo begint met het inademen van een zekere hoeveelheid lucht. Dan wordt er druk opgebouwd door de ademhalingsspieren. Deze druk ontsnapt plotseling. Door de luchtstoot die daarmee ontstaat vliegen de slijmdeeltjes en ziektekiemen naar buiten toe. De kracht waarmee dit gebeurt is erg groot. Als een kind verkouden of ziek is hoest hij zijn virusdeeltjes of bacteriën wel een paar meter van zich af. Daarom steken kinderen elkaar gemakkelijk aan op speelplaatsen of op school.

Soorten hoest

Lichamelijk onderzoek en verhalen van ouders zorgen ervoor dat een arts vaak snel weet wat er aan de hand is met het kind. Er zijn verschillende soorten hoest:

• Piepen: de hoest is vergezeld door een periode met piepende geluiden. Als het hoesten gepaard gaat met andere allergische klachten, kan dit duiden op astma.
• Taai slijm of braken: Hevige hoestbuien die vooral in de avond plaatsvinden, daar is kinkhoest misschien de oorzaak van. Kinkhoest kent een duidelijke opkomst. Ook komen er een soort stikhoestbuien voor. Aan het einde van zo’n bui geeft je kind taai slijm op of moet hij zelfs braken.
• Gewoonte: sommige kinderen hebben een gewoontehoest ontwikkeld. Het is steeds hetzelfde kuchje dat maar niet over lijkt te gaan.
• Reflux: baby’s met een gastro-oesofageale reflux spugen hun maaginhoud uit. Ze hebben vaak een kuchje dat in relatie staat tot de terugloop van hun maaginhoud. De hoest is hier een bijverschijnsel: andere kenmerken van reflux staan meer op de voorgrond.

Oorzaken

• Infectie
  De meeste kinderen blijven hoesten door een virale luchtweginfectie. Dat is een ‘gewone’ verkoudheid. Chronische hoest komt voor wanneer deze infectie niet goed wordt overwonnen óf als er iedere keer een infectie bovenop komt. Chronische bronchitis is iets dat wel bij ouderen voorkomt maar eigenlijk nooit aanwezig is bij kinderen.
• Astma
  Als het hoesten samengaat met piepen is de kans groot dat je kind astma heeft. Let op: bij jongere kinderen is piepen niet altijd een teken van astma. Bij hen veroorzaken de nauwe bronchiën soms een piepende ademhaling.
• Sigarettenrook
  Heel veel kinderen roken ongewild mee met hun ouders. Vooral jonge kinderen zijn gevoelig voor sigarettenrook. Vaak ontstaan er een verkoudheid die telkens terug blijft komen. Ook een chronische hoest is aanwezig.
• Kinkhoest
  Hoewel kinderen gevaccineerd worden tegen kinkhoest, is de ziekte nog niet helemaal weg. Kinkhoest begint met een bovenste luchtweginfectie en wat snotteren. Dan begint het hoesten. De aanvallen zijn heftig en lang en ontstaan vooral bij inspanning, lachen en ’s avonds in bed. Kinderen hoesten een draderig taai slijm op en moeten aan het eind van zo’n hoestbui vaak kokhalzen of braken. Het hoesten kan wel maanden duren maar gaat uiteindelijk echt over.
• Taaislijmziekte
  Cystic fibrosis (CF) of taaislijmziekte gaat ook gepaard met hoesten, dat soms al vanaf de zuigelingenleeftijd begint. Het is een volle hoest met een productie van slijm. Kinderen met CF hebben veel luchtweginfecties en groeien slecht. Er is een abnormale uitscheiding van vet. Hierdoor krijgt een kind met taaislijmziekte last van een bolle buik met stinkende volumineuze ontlasting.
• Gastro-oesofageale reflux
  Terugloop van maagsap of voeding uit de maag kan aanleiding geven tot hoesten. Baby’s met reflux hebben af en toe dus een kuchje. De hoest is meestal niet op de voorgrond. Het kuchje verdwijnt niet als een arts medicijnen geeft die de maagzuurproductie remmen.
• Gewoontekuchje
  Soms wordt hoesten een gewoonte. Mede doordat de slijmvliezen overprikkeld zijn, is het moeilijk om deze hoest te laten overgaan. Door je kind uit te leggen dat deze hoest geen uiting is van een ziekte maar eigenlijk een vast patroon is geworden, lukt het vaak deze vorm van hoest te laten overgaan.

Behandeling

De behandeling van chronische hoest is gericht op de oorzaak. Als ouders binnenshuis roken, moeten zij daar meteen mee stoppen.

Soms ontstaat een chronische hoest door een bepaalde irritatie van de slijmvliezen. Je kunt de hoestprikkel soms onderdrukken met een bepaalde hoestdrank. De arts geeft deze drank tijdelijk mee om daarna te kijken of het effect heeft gehad. Veel hoestdranken worden niet door artsen geadviseerd. Dat komt omdat de werkzaamheid van deze hoestdranken nooit is aangetoond.

Als de arts denkt dat je kind astma heeft, kan een proefbehandeling met inhalatiesteroïde helpen. Ook hier moet je kind na enige tijd weer mee stoppen om te kijken of de hoest terugkeert.

Wanneer er sprake lijkt van een langdurige hoest waar een infectie aan vooraf is gegaan, kan een antibioticakuur worden voorgeschreven.

Dit artikel is goedgekeurd door Dr. J.M. de Bont, kinderarts-kinderneuroloog in UMC Utrecht.

Laatst herzien op 31 aug 2018