10 mogelijke oorzaken van brain fog

Getty Images

Je hebt het gevoel dat je er niet helemaal bij bent. Je vergeet veel, je bent snel afgeleid, je kunt vaak niet op een woord komen en je bent extra gevoelig voor prikkels. Herken je dit? Dan heb je misschien last van hersenmist of 'brain fog'. Dat kan meerdere oorzaken hebben.

1. Zwangerschap

Tijdens de zwangerschap verandert de structuur van je hersenen, waardoor je gevoeliger en emotioneler wordt. Dat heeft een belangrijke reden: je kunt hierdoor beter op de behoeften van je baby inspelen. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat je geheugen - al tijdens het derde trimester van de zwangerschap - achteruitgaat. Tel daar slaapgebrek bij op, en dan is het niet gek dat je last hebt van hersenmist. In dit geval ook weleens moederbrein of 'mommy brain' genoemd.

2. Overgang

Vrouwen van rond de vijftig jaar die in de overgang zitten, kunnen door de afname van oestrogeen last hebben van allerlei klachten, zoals opvliegers, nachtzweten, gewichtsveranderingen en prikkelbaarheid. Vrouwen in deze levensfase slapen vaak moeizamer en zijn emotioneler, waardoor zij ook te maken kunnen hebben met hersenmist.

3. Multiple sclerose (MS)

Multiple sclerose is een aandoening van het centrale zenuwstelsel: de hersenen en het ruggenmerg. Hierbij ontstaan ontstekingen in verschillende delen van het lichaam. Van de ongeveer 34 duizend mensen die in Nederland MS hebben, heeft de helft last van problemen met het geheugen, concentratie en aandacht. Ook extreme vermoeidheid en hersenmist speelt een grote rol bij MS-patiënten.

4. Medicijngebruik

Je kunt van sommige medicijnen - zowel vrij verkrijgbaar als voorgeschreven - als bijwerking last hebben van hersenmist. Merk je dat je ineens niet meer helder kan nadenken of dat je vergeetachtiger bent geworden? Bel dan je huisarts en stel hem op de hoogte van alle medicijnen die je inneemt.

5. Kanker

Ongeveer één op de vijf mensen met of na kanker heeft last van concentratie- of geheugenproblemen. Zij hebben dan een 'chemobrein': een term die vanuit Amerika overgewaaid is naar ons land. Het betekent dat het brein met kanker - of na behandeling ervan - (tijdelijk) niet meer zo goed functioneert als ervoor. De symptomen van een chemobrein lijken op die van hersenmist.

6. Chronisch vermoeidheidssyndroom (ME/CVS)

Het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS), ook wel myalgische encefalomyelitis (ME) genoemd, is een ziekte waarbij je last hebt van ernstige, chronische vermoeidheid. Daarbij heb je ook andere klachten, zoals hersenmist, pijn in spieren en gewrichten, niet uitgerust zijn na het slapen, keel-, hoofd- of buikpijn en koorts. Hoeveel klachten je hebt en hoe erg deze zijn, kunnen per persoon verschillen.

7. Depressie

Het is soms moeilijk te bepalen of je last hebt van een dipje of depressie. Volgens het handboek DSM-5 zijn een van de symptomen van een depressie 'verminderde concentratie'. Ook kun je erg moe zijn door slapeloosheid en weinig energie hebben. Hierdoor komt hersenmist of brain fog ook veel voor bij mensen die aan een depressie lijden.

8. Long-covid

Ben je ziek geworden door het coronavirus (COVID-19)? Dan kun je klachten blijven houden, zoals vermoeidheid, benauwd zijn en minder goed ruiken of proeven. Ook kun je moeite hebben met je aandacht ergens bijhouden en problemen hebben met denken of onthouden. Je lichaam gebruikt veel energie om te herstellen, vooral je hersenen. Vandaar dat je waarschijnlijk ook last hebt van hersenmist. Heb je nog lang deze klachten nadat je corona hebt gehad, dan spreken we van 'long-covid' of 'post-covid-19-syndroom'.

9. Lupus

Lupus erythematodes is een auto-immuunziekte die je afweersysteem ontregelt, waardoor je allerlei klachten kunt hebben aan je huid, gewrichten en organen. Er zijn drie vormen van lupus. Je kunt - afhankelijk van welke vorm je hebt - last hebben van rode plekken op je huid, vermoeidheid, gewrichtsklachten en koorts. De ziekte staat ook bekend om hersenmist, zelfs 'lupusmist' genoemd, doordat je ernaast vaak cognitieve symptomen kunt hebben.

10. Slaap

Slaap is belangrijk voor het herstel van je lichaam, vooral voor je hersenen. Van zowel te weinig als te veel slaap kun je een 'mistig' hoofd krijgen. Het meest ideaal is als je zeven tot negen uur slaapt. Heb je slaapproblemen? Vermijd cafeïne en alcohol dan na de lunch of vlak voor het slapengaan. Let ook op blauw licht van beeldschermen. Het kan helpen om elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en wakker te worden. Ga bij twijfel over je gezondheid naar je huisarts. Je kunt namelijk ook een slaapstoornis hebben, zoals apneu, slapeloosheid of narcolepsie.

Auteur