Waarom je nooit met iets in je oor moet wroeten

Oorsmeer, in medische termen cerumen genaamd, wordt gemaakt door kliertjes in het buitenste deel van de gehoorgang. Samen met talg, haartjes en huidschilfers vormt het een plakkerige substantie.

Er zijn twee soorten oorsmeer: Europeanen en Afrikanen hebben het vochtige type met een bruingele kleur, bij Aziaten is het grijzig, droog en korrelig. Naarmate je ouder wordt, verandert de kleur en consistentie van goudgele, smeuiige vlokken naar harder, donkerder en korrelig oorsmeer.

Functies

De huid van de gehoorgang is dun en kwetsbaar. Oorsmeer zorgt ervoor dat deze huid niet uitdroogt. Bovendien houdt het vocht, vuil, stof, insecten, bacteriën en schimmels tegen. Het oorsmeer vangt deze onrechtmatigheden op en voert het af.

Een teveel aan oorsmeer verdwijnt vanzelf. De huid van de gehoorgang vernieuwt zich vanaf het trommelvlies richting de uitgang van het oor en neemt zo het oorsmeer mee. Daarnaast masseert je kaakgewricht als je kauwt, praat of slikt de korreltjes oorsmeer naar buiten.

Wattenstaafje of spray

Gewone hygiëne, zoals regelmatig douchen, is voldoende om je oren schoon te houden. Was je oorschelpen liever niet met zeep, want dat kan irritatie veroorzaken. Alleen oorsmeer dat je ziet zitten, mag je voorzichtig met een wattenstaafje weghalen. Dieper in je oor wroeten heeft een averechts effect. Dat stimuleert de productie van oorsmeer en je duwt het goedje juist verder je oor in. Ook kun je de huid in de gehoorgang beschadigen, wat weer een ontsteking kan veroorzaken.

Bij de drogist zijn oorsmeeroplossers verkrijgbaar in de vorm van druppels en spray. Deze lossen je oorsmeer niet op, maar maakt het vloeibaar en weekt het los van de huid, zodat het makkelijker naar buiten komt. Een minpunt van deze producten is dat er meestal conserveringsmiddelen in zitten waar je allergisch op kunt reageren. KNO-artsen raden het gebruik van oorsmeeroplossers daarom af.

Problemen

Normaal houdt de natuur je gehoorgang in balans: je oren voeren evenveel oorsmeer af als ze aanmaken. Er ontstaan pas problemen als je overmatig oorsmeer aanmaakt of als het oorsmeer zich ophoopt en de gehoorgang blokkeert. Het dragen van oordoppen of een hoorapparaat houdt oorsmeer tegen, waardoor er een harde prop oorsmeer kan ontstaan. Ook droog en hard oorsmeer, eczeem, diabetes, veel haar in de gehoorgang, een afwijkende vorm van de gehoorgang en zwemmen zijn vaak oorzaken van oorsmeerproblemen.

Te veel peuteren met een wattenstaafje, pen, haarspeld, lucifer, of paperclip leidt regelmatig tot klachten. Dit beschadigt niet alleen de huid, je perst ook het oorsmeer steeds verder naar binnen, tot het zo diep zit dat de gehoorgang het niet meer zelf naar buiten kan werken.

Door overtollig, vastzittend oorsmeer kun je last krijgen van pijn, jeuk, oorsuizen, duizeligheid, slechter horen en een verstopt, vol gevoel in de oren. De combinatie van veel oorsmeer en een beschadigde huid in de gehoorgang kan bovendien tot een gehoorgangontsteking leiden.

Oortoilet en uitspuiten

Als je oorsmeer erg stug en brokkelig is, kun je af en toe wat sla- of olijfolie in je oor druppelen om het wat zachter te maken. Met een verstopt oor moet je naar de huisarts. De dokter of de assistente controleert dan of je klachten het gevolg zijn van een prop oorsmeer. Als dat het geval is, spuiten ze lauw water in je gehoorgang. Het water stroomt je oor weer uit en neemt meteen het propje mee. Soms is een paar keer herhalen nodig of moet er een haakje aan te pas komen. Uitspuiten hoort pijnloos te zijn, tenzij de huid in de gehoorgang beschadigd is. Je kunt je wel even duizelig voelen.

In een aantal gevallen mag je je oren niet laten uitspuiten, bijvoorbeeld als je een gaatje in je trommelvlies hebt of een loopoor. Ook als je eerder een gehoorgangontsteking hebt gekregen na het uitspuiten van je oor, kun je beter afzien van uitspuiten. In deze gevallen verwijst de huisarts je door naar een KNO-arts. Deze helpt je van je verstopte oor af met een haakje of een mini-stofzuiger: een zogenaamd oortoilet.

Laat na het verwijderen van het opgehoopte oorsmeer je gehoorgang goed opdrogen. Als het goed is, kun je daarna weer prima horen en is het verstopte gevoel verdwenen. Blijft het oor pijnlijk en het gehoor slechter, neem dan weer contact op met de huisarts.