Kwallenbeten behandelen

Helpt eroverheen plassen?

Getty Images

Als je een kwal voorbij ziet zwemmen, hoef je niet meteen het water uit. De meeste kwallen laten je gewoon met rust. Kom je in aanraking met een soort die wel prikt, dan kun je een irritante, kriebelende beet oplopen. Hoe behandel je zo'n kwallenbeet?

Kwallen zijn zogenaamde holtedieren. Ze bestaan zelf grotendeels uit water en leven in het water. Ze kunnen zich een beetje bewegen, maar drijven voornamelijk mee met de stroming. Waait de wind uit het (noord)oosten dan ontstaat er een onderstroom die kwallen meevoert, waardoor ze aanspoelen op het strand aan de Noordzee.

Jeuk en irritatie

Het heten dan wel kwallenbeten, maar kwallen bijten niet. Sommige soorten hebben tentakels met stekende delen, nematocysten. Deze kunnen een hol naaldje met gif op je huid afvuren als je met een kwal in aanraking komt. Je huid reageert op het gif en wordt rood en pijnlijk. De aangedane plek kan ook jeuken, branderig aanvoelen en er kunnen bultjes ontstaan.

Meestal is een kwallenbeet vrij onschuldig. De meeste kwallen die in de Noordzee voorkomen geven geen grote problemen. Heb je heel veel kwallenbeten opgelopen of ben je allergisch voor kwallen? Dan kun je wel last krijgen van hevige klachten. Bijvoorbeeld hoofdpijn, misselijkheid, ademhalingsproblemen, en duizeligheid.

Ook van sommige tropische kwallensoorten kun je flink ziek worden. Zo zijn kubuskwallen zoals de Irukandji en de Australische zeewesp zeer giftig en levensgevaarlijk. Deze soorten leven voornamelijk in de Stille en Indische Oceaan.

Pijn bestrijden

Spoel na een kwallenbeet de geïrriteerde huid af met zout (zee)water. Gebruik nooit zoet water, dat activeert de nematocysten juist, waardoor er meer gif kan vrijkomen. Heb je geen zout water bij de hand, spoel de huid dan niet af. Wrijf niet met een handdoek of zand over de huid. Verwijder eventuele restanten van tentakels. Trek daarbij handschoenen aan of gebruik een pincet. Vervolgens kun je een jeukstillende zalf op de huid smeren die je ook zou gebruiken bij insectenbeten. Na een kwartier trekt de pijn weg.

Een bekend fabeltje is dat je over een kwallenbeet moet plassen. Urine zou het gif neutraliseren. Of dit echt werkt, is nooit aangetoond. Sommige mensen zeggen er baat bij te hebben, maar het kan de jeuk en pijn ook verergeren. Deppen met azijn kan helpen bij tropische kwallenbeten.

Medische hulp

Het komt niet vaak voor, maar als je allergisch bent voor kwallengif, veel beten opgelopen hebt of door een erg giftige soort geprikt bent, heb je medische hulp nodig.

Voel je je ziek na de kwallenbeet? Krijg je bijvoorbeeld ademhalingsproblemen, koorts, hoofdpijn of moet je overgeven? Word je duizelig of verward? Neem dan zo snel mogelijk contact op met je huisarts. Bel bij acute ernstige ziekteverschijnselen, zoals shock, hartritmestoornissen en bewustzijnsverlies, het alarmnummer 112.

Bron 
  • Huidinfo
  • Rode Kruis
  • GGD Reisvaccinaties