Orgaandonatie of niet? Laat het weten!

Wachtlijsten orgaandonatie steeds langer

Getty Images

De wachtlijsten voor orgaantransplantatie zijn groot: op 1 januari 2012 stonden er ruim 1300 mensen op de lijsten. In 2009 zijn 135 patiënten overleden terwijl ze op die wachtlijst stonden. Om die grote wachtlijsten te verminderen riep de overheid de campagne 'Nederland zegt ja' in het leven.

In deze campagne staat de registratie als wel of geen orgaandonor centraal. Elk jaar krijgen ook alle jongeren die dan 18 jaar worden een brief opgestuurd met het verzoek zich te registreren als orgaandonor.

Waarom orgaandonatie?

Veel Nederlanders zijn voor orgaandonatie. Het lijkt immers zo simpel: na je overlijden ben je er toch niet meer, dus waarom zou je je organen en weefsels niet doneren aan mensen die anders aan een ziekte zouden overlijden?  Toch blijkt het besluit voor orgaandonatie niet zo simpel te zijn: van de 5,5 miljoen mensen die wel ingeschreven staan in het donorregister, gaf 2,4 miljoen mensen aan geen donor te willen zijn of die beslissing over te laten aan hun partner, familie of aangewezen persoon. Vaak zijn angst, onbekendheid met de gang van zaken of geloofsovertuiging reden om geen donor te willen zijn of niet te kunnen kiezen.

In totaal hebben zo’n 7 miljoen mensen van 18 jaar en ouder hun keuze (nog) niet vastgelegd in het register. Uit onderzoek blijkt dat 35 procent van deze groep wel organen zou willen afstaan na overlijden. Doel van de campagne 'Nederland zegt ja' is dan ook om deze mensen aan te spreken en te helpen hun keuze te maken en vast te leggen

Waarom registreren?

Heb je laten vastleggen dat je donor wilt zijn dan kunnen je nabestaanden dat niet tegenhouden. Uitzonderingen zijn: een overledene onder de 16 jaar of als een nabestaande in zware psychische nood zou raken als de donatie door zou gaan. Dit wordt altijd door een betrokken arts beoordeeld. Heb je aangegeven dat je absoluut geen donor wilt zijn dan kunnen je nabestaanden dit niet ongedaan maken.

Wil je je organen doneren laat dat dan duidelijk aan je partner of familie weten en vraag om respect voor jouw keuze. Maar al te vaak hebben nabestaanden geen idee dat er een wens was om donor te zijn en worden ze daarmee overvallen in een toch al verdrietige situatie. Als je nabestaanden weten wat je wilt maakt dat een gesprek over wel of geen donatie in ieder geval gemakkelijker.

Hoe werkt registratie?

In principe kan iedereen van 12 jaar en ouder zich laten registreren. Bij registratie kun je kiezen:

1. Ik ben donor. Je kunt op het formulier aangeven welk orgaan of weefsel je eventueel niet wilt doneren.
2. Ik ben geen donor.
3. Mijn nabestaanden beslissen.
4. Een met naam en toenaam aangewezen persoon beslist.

Welke keus je ook maakt, je kunt deze altijd eenvoudig weer wijzigen.

In de praktijk

Ook al heb je aangegeven donor te willen zijn, een arts zal altijd met je nabestaanden een gesprek hebben over de orgaandonatie. Donor zijn betekent overigens niet dat ook alle organen die je wilt doneren ook geschikt blijken te zijn. Dit wordt bepaald na het overlijden.

De ontvanger

Wie weefsels of organen ontvangen, wordt bepaald aan de hand van medische criteria. De belangrijkste zijn: bloedgroep, weefselovereenkomst, lengte en gewicht van zowel donor als ontvanger. Bij transplantatie van hart, longen en lever speelt ook de medische urgentie een rol. Is hetzelfde orgaan geschikt voor meer patiënten, dan wordt gekeken naar de tijd dat iemand op de wachtlijst staat. Vanwege de houdbaarheid van organen kunnen ook praktische aspecten meetellen zoals afstand.

Doneren bij leven

Een andere vorm van orgaandonatie is doneren bij leven. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij nierpatiënten. Nierpatiënten die graag een gezonde nier van een naaste bij leven willen, zijn bang dat hun verzoek afgewezen wordt. Bijna 80 procent van de patiënten zal niet om een nier vragen wanneer familielid of partner die niet zelf spontaal aanbiedt. Dan kan in de toekomst de wetenschap een uitkomst bieden. Wetenschappers hebben namelijk niercellen gekweekt buiten het menselijke lichaam.

Meer informatie over orgaandonatie
Meer informatie over donorregistratie