Wat moet je doen als je last hebt van hoest?

Hoesten, hoesten, hoesten

vrouw-hoesten
Getty Images

Wanneer je hoest, verwijder je slijm, stof en andere schadelijke stoffen uit je longen. Hoesten kan verschillende oorzaken hebben, van hoesten in een stoffige of rokerige omgeving tot een ernstige longontsteking. Wat kan je het beste doen als je steeds moet hoesten en wanneer moet je naar een arts?

Wanneer je hoest, verwijder je slijm, stof en andere schadelijke stoffen uit je longen. Hoesten kan verschillende oorzaken hebben, van hoesten in een stoffige of rokerige omgeving tot een ernstige longontsteking. Wat kan je het beste doen als je steeds moet hoesten en wanneer moet je naar een arts?

Wat is hoesten?

Wanneer je inademt, adem je niet alleen zuurstof in, maar ook schadelijke stoffen als rookdeeltjes en stof. Ook virussen en bacteriën kunnen via de keel in de luchtwegen komen. Om te voorkomen dat schadelijke stoffen en ziekteverwekkers in de longen terecht komen, maken je luchtwegen extra slijm aan wanneer het slijmvlies van je luchtwegen wordt geprikkeld. Dit slijm in je longen en luchtwegen verwijdert je lichaam door te hoesten.

Een hoestprikkel ontstaat wanneer je keel geïrriteerd is. Bij een ontsteking van je luchtwegen (bronchitis) of longen (longontsteking) maakt het slijmvlies veel slijm aan, waardoor je gaat hoesten.

Soorten hoest

Er bestaan verschillende soorten hoest:

  • Normale hoest: bijvoorbeeld wanneer je verkouden bent. Je hoest dan het slijm makkelijk op uit je luchtwegen.
  • Vastzittende hoest: wanneer er taai slijm vastzit in je longen en je dat moeilijk op kan hoesten.
  • Kriebelhoest of droge hoest: hierbij is geen sprake van slijm. Vaak ontstaat dit door prikkeling van je keel door schadelijke stoffen of een verkoudheid.

Oorzaken

Hoesten kan verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaak van hoesten bij jonge kinderen is een ontsteking van de luchtwegen, die meestal wordt veroorzaakt door een infectie met een verkoudheidsvirus of het respiratoir syncytieel virus (RS-virus). Pseudokroep en kinkhoest zijn zeldzamere oorzaken van hoesten die vooral bij kinderen voorkomen. Een longontsteking wordt meestal door een bacterie veroorzaakt en verloopt vaak ernstiger dan een virale luchtweginfectie.

Je kunt ook hoesten zonder dat je een infectie hebt. Wanneer je je verslikt, ga je vanzelf hoesten. Prikkeling door schadelijke stoffen als rook, chloor en ammoniak veroorzaakt hoesten. Je keel kan ook geprikkeld raken door verkeerd stemgebruik of door maagzuur dat terugstroomt vanuit je slokdarm (gastro-oesofagale reflux). Hoesten kan ook veroorzaakt worden door een allergische reactie op bijvoorbeeld dieren, pollen of stof. Beschadiging van de longen, zoals bij longemfyseem en chronische bronchitis (Chronic Obstructive Pulmonary Disease, afgekort COPD) kan benauwdheid en een chronische hoest veroorzaken.

Symptomen

Hoesten kan voorkomen bij verschillende ziektes, die elk specifieke symptomen hebben:

  • RS-virus: verkoudheid, loopneus, verhoging of lichte koorts; in ernstige gevallen ook benauwdheid, piepende ademhaling, moeite met drinken.
  • Pseudokroep: blaffende hoest (als een zeehond), gierende inademing, hese stem, koorts.
  • Kinkhoest (honderddagenhoest): langdurige heftige hoestaanvallen (weken tot maanden) na een verkoudheid.
  • Acute bronchitis: verkoudheid, eerst droge hoest, later slijm ophoesten, pijn bij het hoesten, koorts.
  • Longontsteking: koorts, slijm ophoesten, snelle ademhaling, ziek zijn.
  • Astma: benauwdheid, piepende ademhaling, hoestbuien, vooral bij inspanning en blootstelling aan stof, roken en allergenen zoals pollen en dieren.
  • COPD: benauwdheid, hoestbuien met slijm ophoesten, vermoeidheid, spierzwakte, gewichtsverlies.

Neem met spoed contact op met je huisarts of huisartsenpost in de volgende situaties:

  • Je bent erg benauwd of hebt een piepende ademhaling.
  • Je hoest bloederig slijm op.
  • Je wordt suf.
  • Je kind stopt (tijdelijk) met ademhalen.

Neem ook contact op met je huisarts bij hoesten in combinatie met de volgende kenmerken:

  • Je hoest langer dan drie weken.
  • Je hebt pijn bij het ademen.
  • Je hebt langer dan drie dagen koorts of krijgt opnieuw koorts na enkele koortsvrije dagen.
  • Je hebt koude rillingen.
  • Je bent ouder dan 75 jaar of je kind is jonger dan drie maanden.
  • Je hebt een verminderde weerstand, bijvoorbeeld door een immuunziekte of medicijnen die het afweersysteem onderdrukken, zoals prednison of chemotherapie.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Hoest je veel of heb je last van de bovengenoemde alarmsymptomen? Ga dan naar je huisarts. Hij of zij stelt je vragen over het hoesten: hoe lang je hoest, of je slijm ophoest en of je nog andere symptomen hebt. Je huisarts doet daarna lichamelijk onderzoek, waarbij hij of zij onder andere naar je longen luistert met een stethoscoop.

Afhankelijk van de meest waarschijnlijke oorzaak kan je huisarts aanvullend onderzoek laten doen, zoals een röntgenfoto van je borstkas, een kweek van het slijm dat je ophoest, of een blaastest om te onderzoeken hoe goed je longen werken (longfunctieonderzoek). Als het nodig is verwijst je huisarts je voor verder onderzoek en behandeling naar een longarts.

Risicofactoren

Een belangrijke risicofactor voor ziektes van de luchtwegen en longen (en dus voor hoesten) is roken. Bij sommige van deze ziektes speelt erfelijke aanleg een rol. Jonge kinderen hebben vaak last van virusinfecties waarbij ze veel moeten hoesten. Jonge kinderen en mensen op hogere leeftijd lopen makkelijker een longontsteking door een bacterie op.

Behandeling

Zorg voor schone lucht en ventileer regelmatig. Rook niet, zeker niet in huis en in de auto. Schraap je keel zo min mogelijk. Een warme drank of een stoombad met water kunnen vastzittend slijm oplossen. Bij een geïrriteerde keel of kriebelhoest helpen veel drinken, honing en op een dropje of snoepje zuigen. Van hoestsiroop en slijmoplossende middelen is nooit bewezen dat ze het hoesten verminderen.

Wanneer je erg ziek bent of het hoesten langdurig aanhoudt, kan het zijn dat je een bacteriële infectie hebt. Je huisarts kan dan antibiotica adviseren. Maak een antibioticakuur altijd helemaal af, ook als de klachten eerder over zijn. Heb je een infectie met een virus? Dan hebben antibiotica geen zin.

Als je erg benauwd bent, kan je arts luchtwegverwijdende medicijnen voorschrijven zodat je meer lucht krijgt. Meestal gebruik je deze als pufjes. Je huisarts of apotheker legt uit hoe je deze medicijnen moet gebruiken. Bij mensen met astma of COPD die extra benauwd zijn door bijvoorbeeld een verkoudheid, kan de huisarts een prednisonkuur voorschrijven.

Prognose

De prognose van hoesten hangt af van de oorzaak. Hoesten bij een infectie door een virus, bijvoorbeeld een verkoudheid of acute bronchitis, is meestal binnen twee tot vier weken over. Bij chronische ziektes als COPD gaat het hoesten meestal niet meer over. Wanneer je rookt, houdt het hoesten meestal langer aan dan bij niet-rokers.

Auteur 
Bron 
  • Longfonds
  • Thuisarts