Het onbekende oestroboloom
Hormonen spelen een belangrijke rol in vrouwengezondheid. Minder bekend is de relatie tussen de hormonen en onze darmen. Uit recent onderzoek onder ruim duizend vrouwen in verschillende hormonale fases blijkt dat ongeveer de helft van de vrouwen wel eens van zo’n wederzijdse connectie gehoord heeft maar slechts een derde van de vrouwen weet dat het gaat om het zogenaamde oestroboloom. Nóg minder vrouwen weten hoe dit precies werkt.
Het oestroboloom is de wisselwerking tussen bepaalde darmbacteriën en het vrouwelijke hormoon oestrogeen. Deze samenwerking kan invloed hebben op allerlei lichaamsfuncties waarbij oestrogeen een rol speelt, zoals je gewicht, libido, stemming, botten, hersenen en je afweer (immuunsysteem). Met een gezonde leefstijl kunnen vrouwen zelf al veel doen om deze samenwerking in balans te houden. Maar dit onderwerp is nog niet zo bekend bij het grote publiek.
Charlotte Adema, diëtist, gezondheidswetenschapper en expert op het gebied van vrouwengezondheid en hormonen: "Veel vrouwen weten niet dat hun darmen en hormonen zo nauw met elkaar verbonden zijn. Het oestroboloom speelt hierin een grote rol. Als je begrijpt hoe je cyclus werkt en hoe je darmflora daarop inspeelt, kun je met kleine aanpassingen in je leefstijl al veel klachten verminderen. En dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn."
Download nu gratis: magazine Vrouw & Gezondheid
Darmklachten
Uit het onderzoek blijkt dat veel vrouwen regelmatig last hebben van één of meerdere darmproblemen. De meest voorkomende klachten zijn: winderigheid (meer dan 90 procent), opgeblazen gevoel (90 procent), buikpijn (bijna 90 procent), darmkrampen (bijna 90 procent), dunne ontlasting/ diarree (rond de 85 procent), obstipatie/ verstopping (80 procent) en misselijkheid (rond de 75 procent).
Ruim de helft van de vrouwen in de vruchtbare fase heeft vooral in de week van de menstruatie last van buikpijn, van dunne ontlasting en darmkrampen. Een opgeblazen gevoel wordt vooral in week 4 (de luteale fase, de week vóór de menstruatie) gerapporteerd. Dit patroon is vergelijkbaar bij vrouwen in de overgang/ perimenopauze. In de week van de menstruatie heeft 53 procent last van buikpijn, 41 procent darmkrampen en 35 procen dunne ontlasting/ diarree. Ook deze vrouwen rapporteren een opgeblazen gevoel (38 procent) vooral in de week vóór de menstruatie.
Kennis darmgezondheid
De meerderheid van de vrouwen schat hun eigen kennis over darmen en darmgezondheid als (heel) erg goed in (vruchtbare fase groep 47 procent, de perimenopauze en postmenopauze groep elk 56 procent). Toch schatten vrouwen met meer darmproblemen hun kennis over darmen en darmgezondheid niet beter in dan vrouwen die er minder last van hebben (45 procent t.o.v. 62 procent). Ook doen ze niet meer om hun darmen gezond te houden dan vrouwen met minder problemen. Vrouwen die veel last hebben van darmproblemen hebben wel meer interesse in informatie over hoe ze hun darmen kunnen ondersteunen tijdens hun cyclus ten opzichte van vrouwen met minder problemen.
De meeste vrouwen ondersteunen hun darmgezondheid door voldoende water te drinken, gevarieerd te eten, extra vezels te nemen en een goed slaappatroon aan te houden. Vrouwen uit de postmenopauze groep doen relatief het meest om hun darmgezondheid te ondersteunen. Vrouwen uit de vruchtbare fase het minst.
Vrouwen met weinig darmproblemen eten vaker gevarieerd en vaker twee stuks fruit en 200 gram groenten per dag, ze letten vaker op ontspanning en vermijden vaker stress, houden vaker een goed slaappatroon aan dan vrouwen met veel darmproblemen.
Gefermenteerde voeding
Slechts weinig vrouwen gebruiken gefermenteerde voedingsmiddelen (26 procent). Nog minder vrouwen voegen probiotica toe aan hun voeding (12 procent). Vrouwen die hun kennis van darmen en darmgezondheid hoog inschatten kennen probiotica beter en gebruiken het ook vaker dan vrouwen die hun eigen kennis over darmen en darmgezondheid minder hoog inschatten.
Adema: "Vooral tijdens hun menstruatieweek hebben veel vrouwen last van hun darmen. Toch leggen ze niet altijd het verband tussen de hormonale schommelingen in hun lichaam en hun darmen. Dat is jammer omdat verschillende symptomen verminderd kunnen worden door kleine verbeteringen in hun voeding zoals gevarieerd eten met verschillende soorten fruit, groenten, extra voedingsvezels en gefermenteerde producten. Veranderingen in het darmmicrobioom kunnen oestrogeenniveaus beïnvloeden, aangezien darmgezondheid en de microbiële diversiteit van de darmflora invloed hebben op de uitscheiding en recirculatie van oestrogeen. Daarnaast blijkt dat een minder diverse darmflora kan leiden tot een lagere productie van korte-keten-vetzuren, die een belangrijke rol spelen bij de regulatie van eetlust. Ook dit is een interessant en relevant voorbeeld van hoe darmgezondheid van invloed kan zijn op hormonale veranderingen, een vrouwenleven lang.”
Bron: Marktonderzoek in Nederland onder 1079 vrouwen in verschillende levensfasen, vruchtbaar n=360, perimenopauze n=364 en postmenopauze n=355, uitgevoerd 21 t/m 31 maart 2025 door Brand Meester en Dynata in opdracht van Yakult.
