Experts aan het woord
"Mijn kind eet zo weinig. Kan het anorexia zijn?" René Sieders, oprichter van de Stichting Anorexia en Boulimia Nervosa, psycholoog Tamar de Vos-Van der Hoeven van Opvoedadvies en voedingsdeskundige Freya Zuidervaart geven antwoord op deze vraag.
René Sieders, oprichter van de Stichting Anorexia en Boulimia Nervosa: "Er is nog steeds geen antwoord op de vraag waarom iemand anorexia krijgt."
"Al in 1874 werden de verschijnselen van anorexia in de medische literatuur beschreven. Vroeger dacht men dat mensen die hieraan leden het eten niet lekker vonden, en gingen de ouders allerlei lekker hapjes maken. Nu weten we wel beter en wordt erkend dat anorexia wel iets meer is dan alleen niet willen eten."
"Waarom iemand anorexia ontwikkelt weten we nog steeds niet, maar het staat wel vast dat de aanleg voor de aandoening in hoge mate genetisch bepaald is. Het kwam in onze familie voor en ook onze dochter kreeg anorexia. In die tijd, 30 jaar geleden, ging men er vanuit dat anorexia werd veroorzaakt door dominante moeders en had men geen andere behandeling dan opname in een inrichting om de band tussen moeder en dochter te verbreken. Dat is natuurlijk grote flauwekul."
"Omdat ik een goede huisarts had, voorkwam hij de opname van mijn dochter, en liep zij daardoor een kwalijke behandeling mis. Die onbekendheid over anorexia was ook de reden om 30 jaar geleden de stichting op te richten."
"Ik wilde mensen helpen en bereiken dat er een realistischer beeld zou komen over anorexia en de behandeling. Het is namelijk geen ziekte die alleen maar voorkomt bij meisjes die onder invloed zijn van een bepaald modeverschijnsel. Het is vastgesteld dat anorexia overal ter wereld voorkomt, in alle lagen van de bevolking, zowel bij jongens als bij meisjes en zelfs bij kinderen die blind geboren zijn en dus absoluut geen 'ideaalplaatje' hebben gezien waaraan ze zich spiegelen."
"De aandoening lijkt voor 75 procent genetisch bepaald, maar dat betekent niet dat iemand die er gevoelig voor is het ook altijd krijgt. Om anorexia te ontwikkelen is een trigger nodig en dat kan van alles zijn: verkering die uit gaat, problemen op school, noem maar op."
"Komt anorexia in de familie voor, wees dan als ouder extra alert. Blijf in contact met je kind. Word niet boos wanneer je merkt dat er wel eens iets aan de hand kan zijn. Is behandeling nodig, ga dan naar een behandelaar die gespecialiseerd is in eetstoornissen."
www.sabn.nl
Psycholoog Tamar de Vos-Van der Hoeven van Opvoedadvies: "Durf als ouder grenzen te stellen."
"Opvoedadvies krijgt vaak vragen van ouders die zich zorgen maken om het eetpatroon van hun kind. Ze vinden dat hun dochter of zoon erg weinig eet en vragen zich af wat ze moeten doen. Wij adviseren dan altijd om alles eens goed op een rijtje te zetten. Wat gebeurt er precies? Waarom krijg je het idee dat er iets niet goed is?"
"Inventariseer een poosje wat je kind eet en pols zijn of haar gedachten over eten en gewicht. Veel pubers schamen zich voor hun lichaam, dus vaak hebben de ouders hen al een tijdje niet meer bloot gezien. Loop eens 'per ongeluk' tijdens het douchen de badkamer binnen."
"Gelukkig blijkt het in de meeste gevallen allemaal wel mee te vallen, zeker omdat vooral meisjes in de pubertijd vaak bezig zijn met lijnen. Maar denk je dat er iets meer aan de hand is dan alleen maar op het gewicht letten, ga dan een gesprek aan met je kind. Het zal waarschijnlijk afwijzend reageren, maar ga er toch echt voor zitten en vertel dat je je zorgen maakt."
"Soms hebben jongeren in de gaten dat het niet zo goed met hen gaat en zijn ze blij dat je er over begint. Ontkent je kind het probleem, dan sta je als ouder voor een uitdaging. Een gesprek met de huisarts over de lichamelijke zaken kan voor het kind overtuigend zijn om het eetprobleem aan te pakken. Maar dan ben je er nog niet."
"Vroeger dacht men dat anorexia doorgeschoten lijnen was, maar de basis is een ander probleem: controle. Jongeren kunnen enorme behoefte hebben aan controle en het enige waar ze absoluut controle over hebben is hun lichaam. Vaak komt daar wel een vertekend lichaamsbeeld bij. De aanpak van anorexia is dan ook complex. Lichamelijk herstel is eerste prioriteit."
"Daarna komt de onderliggende oorzaak aan bod. Dat kan met psychotherapie of cognitieve gedragstherapie. In mijn ogen is behandeling altijd noodzakelijk. De aandoening is ernstig en daar kom je als ouders en kind samen niet uit. In een behandeling wordt ook aandacht geschonken aan het vergroten van de weerbaarheid om terugval te voorkomen."
"Er is veel aandacht voor anorexia en er wordt onderzoek gedaan naar adequate behandeling. Mijn advies is: durf als ouder je zorgen te uiten en grenzen te stellen. Neem een standpunt in. Is behandeling nodig, ga dan naar een gespecialiseerde hulpverlener. Dit verhoogt de kans op het aanslaan van de behandeling."
www.opvoedadvies.nl
Voedingsdeskundige Freya Zuidervaart: "Let op een gezond voedingspatroon."
"Het klinkt misschien vreemd, maar er zijn - naast mensen die moeten afvallen - ook mensen die problemen hebben met wat dikker worden. Misschien is dit ook het geval bij jouw kind? Je ziet dat men dan vaak vette dingen gaan eten om aan te komen. Maar ook voor mensen die gewicht erbij willen, geldt dat hun voedingspatroon wel gezond moet zijn."
"Om meer gewicht te krijgen, kun je volle producten gebruiken als 48+ kaas, volle melk, vette vis, nootjes en avocado's. Pas wel op dat je niet té veel verzadigd vetzuur binnenkrijgt. Bij mensen die té mager zijn vanwege een eetprobleem, of die moeite hebben met eten, is de maag verkleind. Dat geeft al snel een vol gevoel. Ik adviseer dan om het dagelijks eten te verdelen in zes evenwichtige porties en de grootte van die porties langzaam op te bouwen."
"Mensen met anorexia hebben geen hongergevoel meer en dat maakt het eten nog moeilijker. Juist dan is het heel belangrijk om er wel op te letten dat ze genoeg vloeistof binnenkrijgen. Pap, yoghurt, fruit en ander makkelijk te eten vloeibaar voedsel kunnen de eerste stapjes zijn naar een ander voedingspatroon."
"Anorexia is een complexe aandoening. Jongeren zien hun lichaam vaak als het enige waar ze controle over hebben en vermageren extreem. In eerste instantie ligt de focus van de behandeling dan ook op gewichtstoename, maar met de behandeling hoop je ook te bereiken dat ze weer van eten gaan genieten."
www.sofit.nl
Hulp nodig? Inmiddels bestaat de Stichting Anorexia en Boulimia Nervosa (SABN) niet meer. Mensen met een eetstoornis (en hun omgeving) kunnen terecht bij de landelijke patiëntenvereniging WEET.