Afweersysteem veel complexer dan gedacht

Getty Images

Ons afweersysteem is veel complexer dan gedacht. Dat blijkt uit een publicatie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en de TU Delft in het tijdschrift Immunity.

In de strijd tegen infecties kunnen we ons afweersysteem niet missen. Maar het afweersysteem is ook schuldig aan het ontstaan van ziekten als diabetes type 1 en reuma - waarbij gezonde cellen ten onrechte worden aangevallen - en van chronische ontstekingsziekten zoals coeliakie en de ziekte van Crohn. "We willen daarom goed begrijpen hoe het afweersysteem werkt: welke soorten cellen zijn er actief en wat is hun rol bij verschillende ziekten en in verschillende types weefsel?" vertelt immunoloog prof. Frits Koning van het LUMC.

Nauwkeurig vaststellen

De gangbare manier om te onderzoeken hoeveel en welke soorten afweercellen er aanwezig zijn, is met flowcytometrie (FACS). Dat is een techniek waarbij cellen één voor één in een vloeistof langs een lichtstraal stromen. Tegenwoordig bestaat er een veel uitgebreidere methode: massacytometrie. Het LUMC beschikte hier als eerste in Nederland over. De onderzoekers gebruikten deze nieuwe techniek om de verschillende soorten afweercellen in darmslijmvlies van gezonde en zieke mensen in kaart te brengen.

"We kunnen nu miljoenen cellen uit darmslijmvlies één voor één testen op wel 32 verschillende markers", legt Koning uit. Die markers zijn kenmerken aan de buitenkant van de cellen die kunnen verraden om welk type cel het gaat. In de toekomst zal op nog veel meer markers getest kunnen worden.

Slimme datatechnieken

Eén cel kan meerdere - soms vele - markers hebben. Het vergt dus slimme datatechnieken om wijs te worden uit de gigantische hoeveelheid informatie. Promovendus Onderzoeker Vincent van Unen (LUMC) vormde hierbij de schakel tussen de biomedische wereld en de bèta’s in Delft. "Ik ben biomedische wetenschapper maar wilde in mijn promotie graag nog een discipline leren kennen", vertelt hij. Van Unen verdiepte zich daarom niet alleen in immunologie, maar ook in wiskunde, informatica en de gebruikte technologieën.

Nieuwe inzichten

De onderzoekers vonden in totaal 142 verschillende soorten afweercellen in de weefsels die ze bestudeerden – veel meer dan verwacht. Bovendien bleken er duidelijk andere afweercellen te zitten in darmslijmvlies van patiënten met coeliakie of Crohn dan in darmslijmvlies van gezonde mensen.

"We hebben hierdoor nu al nieuwe inzichten verkregen in het ontstaan van deze ziekten", merkt Koning op. "Met vervolgonderzoek zullen we nog veel meer leren over het afweersysteem." De onderzoekers verwachten dat de techniek ook toepassingen zal krijgen voor patiënten, zoals diagnostiek van ziekten en het vaststellen of een behandeling het gewenste effect heeft.

Bron 
  • LUMC