Hoeveel vragen had jij goed?
Heb je meegedaan aan de quiz over de geschiedenis van gezonde voeding, eetgewoontes en voedingsadviezen? Dit zijn de juiste antwoorden.
Aardappels schillen
In de loop der jaren veranderen inzichten. In 1943 adviseert het Voedingscentrum aardappelen ongeschild te eten, maar in 1988 is het standpunt dat je ze beter wel kunt schillen. Hoe luidt tegenwoordig het advies?
Juiste antwoord: Aardappelen hoef je niet per se te schillen.
Zeker om te bakken en voor ovenbereidingen is schillen niet nodig, goed wassen is voldoende. Groene, bruine en beurse plekken en uitlopers moet wel je goed wegsnijden. Daarin kan solanine zitten, een stof die in grote hoeveelheden giftig is.
Schijf van vijf
In 2000 blijkt uit een enquête dat bijna iedereen de ‘Schijf van vijf’ kent. Mensen noemen die term spontaan als hen wordt gevraagd naar gezonde voeding. Wanneer deed de 'Schijf van vijf' zijn intrede?
Juiste antwoord: In de jaren vijftig.
Directeur Cees den Hartog, directeur van het toenmalige Voorlichtingsbureau voor de Voeding, gaat in 1951 op studiereis naar Amerika. Hij ziet daar dat de voorlichtingsmethoden over voeding veel beeldender zijn dan de Nederlandse. Zo gebruiken de Amerikanen 'the weel of good eating', met zeven groepen levensmiddelen die je nodig hebt. Samen met zijn medewerkers ontwikkelt hij een cirkeldiagram met vijf vakken. Deze verschijnt in 1953 voor het eerst in een brochure en wordt later de Schijf van vijf genoemd.
Geen gaatjes
Voor onze grootouders was een kunstgebit nog de normaalste zaak van de wereld. In de jaren zeventig daalt het aantal gaatjes spectaculair. Waar is dat voor een belangrijk deel aan toe te schrijven?
Juiste antwoord: Het gebruik van fluortabletjes en fluoridetandpasta.
Fluoride beschermt het gebit. In sommige landen zit het in het drinkwater, maar in Nederland is dat niet het geval.
Appel-promotie
"Snoep verstandig, eet een appel", je kent deze slogan vast. Hij is bedacht door fruitkwekers. Zij zagen in de anti-snoepbeweging een mooie kans om de appel te promoten. Hadden de appeltelers wel gelijk?
Juiste antwoord: Nee, want ook een appel bevat veel suiker en kan dus het glazuur aantasten.
Eerste voedselaffaire
Voedselschandalen lijken misschien iets van nu te zijn. Maar in de zomer van 1960 vond de eerste serieuze voedselaffaire al plaats. Rond welk product brak er paniek uit?
Juiste antwoord: Margarine van het merk Planta veroorzaakt blaasjesziekte.
Deze mysterieuze ziekte ging gepaard met koorts en jeuk. Duizenden mensen worden ziek en er zijn zelfs dodelijke slachtoffers. De oorzaak blijkt bindmiddel ME-18, dat aan de margarine is toegevoegd om spatten tegen te gaan.
Sherrydieet
Eieren, magere kaas, gegrilde biefstuk én niet te vergeten: twee glazen sherry. Een absurd dagmenu? Begin jaren zestig is dit sherrydieet een ware rage. Op welke theorie is deze ‘kuur’ gebaseerd?
Juiste antwoord: Alcohol zou eiwitten afbreken.
Dit is overigens een fabeltje. Je valt er hooguit tijdelijk van af omdat je vocht kwijtraakt en je naast de sherry maar de helft van je normale porties mag eten.
Steeds meer supermarkten
De opkomst van de supermarkt is niet te stuiten. In 1961 zijn er nog maar vijftig supermarkten in Nederland. Maar hoeveel zijn het er zes jaar later al?
Juiste antwoord: 700.
Schildklier
Door welke maatregel is de ziekte krop uitgebannen en hebben veel minder mensen problemen met hun schildklier?
Juiste antwoord: Sinds 1942 zit er jodium in het bakkerszout.
Het spoorelement jodium heb je nodig voor een goede functie van de schildklier. Bij een jodiumtekort kan de ziekte krop ontstaan. Van nature zit er maar weinig jodium in ons voedsel, daarom wordt het toegevoegd aan keukenzout en aan het zout dat bakkers in brood doen. Zo krijgen de meeste Nederlanders voldoende jodium binnen.
Chinees
Al in de jaren dertig opent het eerste Chinees restaurant zijn deuren in Amsterdam. Vele 'Chinezen' veranderen later in Chinees-Indische restaurants. Waarom eigenlijk?
Juiste antwoord: Militairen en Indische Nederlanders kwam vanuit Indonesië terug naar Nederland.
Atkins
In 1972 ontstaat de eerste dieethype. Van welke Amerikaanse cardioloog mag je wel vet, maar geen koolhydraten eten?
Juiste antwoord: Dr. Atkins.
Tsjernobyl
Op 26 april 1986 breekt na een reeks ontploffingen brand uit in de kerncentrale van Tsjernobyl. Er komt een ongekende hoeveelheid radioactivititeit in de atmosfeer en dat heeft ook effect op Nederland. Welke groente wordt uit voorzorg tijdelijk uit de handel gehaald?
Juiste antwoord: Spinazie.
Bewust leven
Midden jaren tachtig gaat het economisch slecht én willen steeds meer mensen bewust leven. Wat is het gevolg?
Juiste antwoord: Steeds meer mensen gaan (af en toe) vegetarisch eten.
Montignac
In 1998 krijgt het Voorlichtingsbureau voor de Voeding maar liefst 29.000 telefonische vragen te verwerken. Vele gaan over Montignac. Zo beweerde deze Franse afslankgoeroe dat je geen fruit mag eten na de maaltijd. Had hij een punt?
Juiste antwoord: Nee, dat gistingsverhaal is onzin. In de maag kan helemaal geen gisting plaatsvinden.
Balansdag
Hij staat inmiddels zelfs in de Van Dale: De Balansdag. Wat doe je op een Balansdag?
Juiste antwoord: Een dag minder eten en meer bewegen ter compensatie van een dag waarop je te veel at.
De vragen en antwoorden zijn gebaseerd op het boek ‘Van schaarste tot overvloed’, een uitgave van het Voedingscentrum die 70 jaar voedingsvoorlichting in Nederland beschrijft. Als je deelgenomen hebt aan deze quiz, heb je acht vragen beantwoord. Er waren echter in totaal veertien vragen, die telkens werden afgewisseld. Je bent dus niet al deze vragen tegengekomen. Doe ook mee met onze andere prijsvragen.